بامیان آیینه تمام نمای افغانستان نیست، اما گوشه‌ای از این کشور است که در سال‌های پس از طالبان صحنه خیلی از اتفاقات از جمله پیشرفتها بوده است.
حضور زنان برخلاف خیلی از نقاط مرکزی و اطراف، در این ولایت دور افتاده تقریبا در هر عرصه‌ای خودنمایی می‌کند، از کار و کاسبی در کوچه خیابان گرفته تا کشاوری، دام‌داری، تجارت و فرهنگ و هنر و از جمله اخیرا در رستوران داری.
پیش پای مغاره هایی که روزگاری تندیس‌های بزرگ بودا در آن بود، موسسه آلمانی HELP به کمک اداره اطلاعات و فرهنگ بامیان، مجتمع گردشگری ایجاد کرده که بخشی از آن رستورانی به نام "کافه و چای خانه بودا" نام دارد، این مجتمع تلفیقی از ادارات آگاهی دهی گردشگری، نمایشگاه، کتابخانه، ادارات عابدات تاریخی، محیط زیست و باستان شناسی، خانه فرهنگ و دفتر یونیسکو را در خود دارد. کنج آن هم رستورانی است که همه کارهایش از الف تا ی آن دست دختران و زنان است.
آشپزخانه خانم سکینه
زنانی که قبلا در نهادهای محلی به عنوان آشپز و سرآشپز کار می‌کردند، موفق شده‌اند اداره این رستوران را به عهده بگیرند. سکینه کاظمی، سرآشپز این رستوران است که دست پخت و منوی غذایی خانه اش را به این آشپزخانه آورده است.
چیزی که خیلی از گردشگران و مردمان محل و بازدیدکنندگان چشم درد دنبالش هستند.
در مرکز بامیان رستوران های زیادی ساخته شده و غذاهای رایج فراوان است، اما فرق این رستوران این است که غذایی که در روستاهای بامیان پخته می‌شود را آماده می‌کند.
خانم سکینه سی ساله است و یک دختر و یک پسر دارد و از ساعت هفت و نیم صبح تا ساعت چهار در این رستوران کار می‌کند:
"ما دو نفر آشپز هستیم، بولانی، آش سبزی، کوکوی سبزی، کوکوی کچالو/سیب زمینی، قورمه سبزی، دوغ و آش، قروتی، بوسراق، چیپس، قابلی (غذای محلی افغانستان ترکیب برنج و کشمش و هویج و گوشت قرمز) می پزیم، قبلا در بامیان، شیرینی و کیک و مربا آماده می‌کردیم حالا ۹ ماه است که در این رستوران باز شده و نه تنها شیرینی که ترشی و تندی هم آماده می کنیم."
در بامیان رستوران سنتی کم است، در بسیاری از رستوران ها هم این غذاها پیدا نمی‌شود، مثلا بوسراق از غذاهای قدیمی و محلی است که با ترکیبی از خمیر، روغن و شکر آماده می‌شود. این خوردنی در گذشته ها جای کیک و کلوچه را پر می‌کرد.
کافه و چای خانه بودا، از هفت صبح تا چهار بعد از ظهر باز است، صبحانه و ناهار می دهد اما شام نمی دهد. این رستوران خواهر رستوران دیگری است که در وسط شهر ساخته شده و ویژه زوج‌ها است. در هر دو رستوران یازده دختر و زن کار می کنند.
توانبخشی فعالیت های زنان
برای خانم سکینه که هم باید آشپزخانه خانه را و هم آشپزخانه شلوغ رستوران را گرم نگهدارد، کار دشوار هم است اما مثل خیلی از زنان دیگر که در بامیان در مزرعه و زمین های زراعتی مشغول اند، کار در بیرون جزئی از زندگی اش شده است.
ضیا جعفری، مسئول مرکز معلومات گردشگری بامیان که آشپزخانه خانم سکینه هم جزو آن است می گوید این مرکز بخشی از کارش را به توانبخشی زنان اختصاص داده است.
کل مجتمع با مصرف حدود صدهزار یورو (۱۱۰ هزار دلار) هزینه برداشته است. نمایشگاه دایمی صنایع دستی زنان هم در بدنه آن است که برای تولیدات محلی بازار بیابد. اما هدف اصلی را که این مجتمع دنبال می کند، همان ترویج گردشگری در بامیان است.
یکی از مشتریان این مجتمع می‌گوید که به دلیلی که دفترش در نزدیکی این رستوران است، تقریبا هر روز به این رستوران می‌آید.
صادق مشتری این رستوران می‌گوید که رستوران بودا، نسبت به دیگر رستوران‌های شهر هم تمیزتر است و هم ارزان‌تر. هرچند در وسط شهر و در هتل های بامیان هم رستوران های پر زرق و برق کم کم جا گرفته است.
به هر حال آنچه این رستوران را متمایز می‌کند، هیاتی از زنان است که در آن مشغول اند. در جامعه ای که در مواردی دختر و زن هنوز به عنوان جنس دوم شناخته می‌شود. در همین همسایگی بامیان، اخیرا دختری را شلاق زدند و دختر دیگری را سنگسار کردند.
