«نورالله راغی» سرکنسول جمهوری اسلامی افغانستان در مشهد که به تازگی کار خود را در سمت سرکنسول آغاز کرده است، در گفتگویی تفصیلی به بیان مهمترین اهداف دوره خدمتی و همچنین طرح نقطه نظراتی پیرامون، موضوع مذاکرات صلح، روابط ایران و افغانستان و مسئله مهاجرین پرداخت. وی که تحصیلکرده دانشگاه قاهره بوده و عضویت مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان را نیز در کارنامه خود دارد، به مسئله صلح و آینده مذاکرات چهارجانبه خوشبین است.
راغی می‌گوید: اتفاقاتی در 4 سطح کلان جهانی، منطقه‌ای، افغانستان و پاکستان روی داده است که می‌توان نسبت به سرانجام مصالحه در افغانستان امیدوار بود.
سرکنسول افغانستان در مشهد، روند نگاه امنیتی جهانی از رویکردهای سخت افزارگرایی به سمت رویدادهای نرم، به هم پیوستگی مسائل کلان کشورهای منطقه به یکدیگر، فشار افکار عمومی پاکستان به دولت اسلام‌آباد و تقویت ساختارهای امنیتی و سیاسی افغانستان، بخشی از دلایل ذکر شده نورالله راغی در خصوص به نتیجه رسیدن مذاکرات صلح است.
همچنین وی در تحلیل روابط ایران و افغانستان، دوره پسابرجام را موقعیتی منحصر بفرد تلقی کرده که ظرفیت تبدیل شدن ایران به مهمترین شریک اقتصادی افغانستان را در ذیل آن قابل پیشبینی می‌داند.
راغی در همین خصوص معتقد است: حضور سه ونیم میلیون مهاجر افغانستانی در ایران، به ظرفیتی عظیم در توسعه روابط فرهنگی و اقتصادی در دوره پسابرجام منجر خواهد شد که اثرات مثبت آنرا قطعا دو ملت در آینده نزدیک درک و لمس خواهند کرد.
سرکنسول جدید افغانستان در مشهد، طرح بازگشت داوطلبانه مهاجرین پس از امضا توافقنامه بین دولتی را عقب تر از برنامه پیش بینی شده خواند و تصریح کرد: برخی رسانه‌ها درخصوص مشکلات امنیتی در افغانستان اغراق می‌کنند. در همین حال، دولت افغانستان درصدد است با ارائه مشوق‌هایی مانند عدم باطل شدن اجازه اقامتی آنان در کشورهای مهاجرپذیر و تقویت ساختارهای لازم سیاسی و امنیتی، روند بازگشت آرام و داوطلبانه آنان را با جدیت بیشتری دنبال کند.
***متن کامل مصاحبه با وی به شرح ذیل است***
فارس: ضمن عرض تبریک به مناسبت آغاز بکار فعالیت جدید، ممکن است در ابتدا اولویت‌های کاری تان را در مجموع کنسولگری افغانستان در مشهد بفرمایید؟
راغی: اولویت‌های کاری مجموعه کنسولگری مشهد به دو بخش عمده تقسیم می‌گردد. یک بخش آن، خدمت رسانی کنسولی است و بخش دیگر، توسعه و گسترش روابط دو کشور.
آنچه که به بخش کنسولی بازمی‌گردد، افزایش ارائه سطح خدمات آن است. ما هر روزه مراجعه کنندگان افغانستانی و ایرانی بسیاری به کنسولگری داریم. که در این راستا برای تسهیل در ارائه خدمات و نظام مند کردن ارائه آن و ایجاد سهولت‌های بیشتر و سرعت در ارائه خدمات، برنامه‌هایی را در دست اجرا داشته که از آغاز ورود به اینجا شروع به انسجام و هماهنگی‌های لازم کردیم.
از جمله مهمترین دستاوردهای شروع بکار در دوره جدید نیز، ارائه پاسپورت و تمدید پاسپورت‌های اتباع افغانستان همچنین صدور ویزا در کوتاهترین زمان ممکن است. اکنون صدور پاسپورتی که قبلا 20 روز تا یکماه بطول می انجامید، در 24 ساعت صورت میگیرد. یعنی چنانچه مراجعه کننده در مشهد حاضر باشد، پس از درخواست صدور پاسپورت، می‌تواند فردای آنروز آنرا دریافت نماید. همچنین متعهد هستیم که بیشتر از گذشته موضوعات را نظامند تر بسازیم.
مسئله بعدی، مراجعه کنندگان ایرانی هستند که بیشتر افراد سرمایه گذار و تجار بوده که برای آنان نیز هم در عرصه سرعت خدمات مانند صدور ویزا خدمات قابل توجهی را عرضه کرده و خواهیم کرد که از جمله آن، می‌توان به صدور ویزای 6 ماهه و ارائه خدمات به تمامی مراجعه کنندگان ایرانی و افغانستانی در قالب وب سایت کنسولگری اشاراتی داشت.
موضوع دوم، بحث توسعه روابط بین 2 کشور است که این موضوع هم در اولویت کاری ما قرار داد. شما در جریان هستید که روابط 2 کشور به فضل خدا هر روزه افزایش پیدا می‌کند. ما هم به نوبه خود تلاش می‌کنیم که نقاط قوت در روابط 2 کشور را شناسایی و برای باافعل شدن آن بیشتر از گذشته تلاش کنیم.
در همین حال، مسئله‌ای که بطور مداوم در برنامه‌های خود مورد لحاظ قرار خواهیم داد، حضور تعداد بالای مهاجرین در جمهوری اسلامی ایران است که ظرفیت عظیمی در حوزه فرهنگ و اقتصاد برای هر دو کشور ایجاد می‌کند.
حضور تعداد بالای افغانستانی‌ها در ایران در حالی است که نهادها و ساختارهایی که مهاجرین تشکیل داده‌اند، در کمتر کشوری در دنیا قابل مشاهده است. ما در عرصه فرهنگی ساختارهای منظمی داریم که اینها نه تنها کمک رسان ما هستند، بلکه ظرفیت‌هایی بوده که در توسعه مناسبات با جمهوری اسلامی ایران، قطعا مثمر ثمر واقع خواهد شد.
همچنین در عرصه توسعه مناسبات با جمهوری اسلامی ایران، مکانیزم‌هایی را در نظر داریم که یکی از آنها، تماس مستقیم و گفتگو و مذاکرات پی در پی با دوستانمان است و بخش دیگری هم که مسئله تحقیق و مطالعه بوده که در این عرصه هم کارهایی را روی دست داریم.
فارس: روابط تجاری‐سیاسی تهران‐ کابل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا بعد از سفرهای آقایان غنی و عبدالله به تهران در وضعیت گذشته، بهبود و یا تفاوتی ایجاد شده است؟
راغی: به اعتقاد من، سال 1394 یکی از سال‌های پربار در مناسبات افغانستان و ایران بود. پس از
شکل‌گیری حکومت وحدت ملی شاهد افزایش تعاملات بین 2 کشور بگونه‌ای چشمگیر بودیم که امروز، افغانستان چهارمین کشور پذیرنده صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران است.
ایران همچنین دومین شریک اقتصادی افغانستان است و امیدوار هستیم با تحولاتی که در سطح منطقه رخ داده است، ایران به اولین شریک اقتصادی افغانستان مبدل گردد.
این در حالی است که در سال جاری هم توافق نامه‌های مهمی در عرصه و زمینه‌های مختلف میان دو کشور به امضا رسیده است در این سفرها، برای اولین بار بسیار شفاف و واضح و دوستانه تمام مسائل بین 2 طرف مورد بحث قرار گرفت و روی موضوع آب که یکی از موضوعات بسیار مهم در مناسبات هر دو کشور است، مطالعه و مذاکراتی شد.
همچنین توافقنامه‌ای را بطور جامع، دو طرف به پیش بردند که انشاالله توافقات روی این موضوعات در بخش‌های مختلف بزودی اثرات و نتایج خود را نشان خواهد داد.
فارس: استان خراسان رضوی، یکی از دروازه‌های ارتباطی با جمهوری اسلامی افغانستان است، شروع بکار جنابعالی، همزمان با برداشته شدن تحریم‌های یکجانبه غربی علیه ایران، چه فرصت‌ها و امکانات تازه‌ای برای دولت‌های 2 کشور فراهم خواهد کرد؟
راغی: هیچ تردیدی وجود ندارد که هر تحولی در ایران در افغانستان تاثیر گذار بوده و همواره تاثیرات ایران بر افغانستان مثبت بوده است. برجام هم یکی از تحولات بسیار بزرگی است که در سطح منطقه و دنیا، تاثیرگذار و پدیده‌ای مثبت بر ثبات منطقه خواهد بود. در افغانستان هم بطور طبیعی تاثیر مثبت خود را خواهد داشت.
شما در جریان هستید که پیش از برجام، مشکلاتی فراروی تاجران و سرمایه گذاران 2 طرف وجود داشت.
مسائل و مشکلات بانکی مطرح بود که مقداری بر همکاری‌های دو طرف اثرگذار بود اما اکنون با رفع این تحریم‌ها، تعاملات افزایش خواهد یافت و اولین نشانه‌های آنرا می‌توانیم در نشست بسیار بزرگی که در مشهد برگزار شد، مشاهده کنیم.
این همایش نشان دهنده علاقمندی سرمایه گذاران افغانستان در ایران بود. اکنون تجار افغانستانی احساس می‌کنند که موانع گذشته نیست و در همین حال، دولت کابل برخی سهولت‌هایی را از ایران خواستار که در صورت فراهم شدن آن، توجه سرمایه گذاران بیش از گذشته به سمت همکاری جلب خواهد شد.
این لزوم جلب سرمایه در حالی اهمیت دارد که بدانیم، وجود و حضور و فعالیت سه نیم میلیون مهاجر، تا چه اندازه توان روابط 2 کشور را افزایش خواهد داد و برای 2 طرف مثمر ثمر خواهد بود.
در برجام هم وقتی تحریم‌ها برداشته شود، با سرازیر شدن سرمایه‌های افغانستانی‌ها و با شروع ساخت و ساز 3 و نیم میلیون مهاجر در کسب و کار رو رونق ایرانی سهم گرفته و ضمن افزایش تعاملات، تحولاتی مثبت نیز بوقوع خواهد پیوست.
فارس: مسئله ورود غیرقانونی مهاجرین افغانستان به ایران، هرازگاهی موجب کدورت‌هایی سیاسی در روابط تهران‐کابل می‌گردد، شما چه راهکاری بمنظور خاتمه بخشیدن به این مسئله شما پیشنهاد می‌کنید؟
راغی: در مورد ورود غیرقانونی مهاجرین، تردیدی وجود ندارد که این موضوع یکی از چالش‌ها فراروی دو کشور است و این مسئله نشان می‌دهد که هر دو کشور باید راهکارهایی را جستجو کنند که خوشبختانه پس از سفری که غنی و عبدالله به ایران داشتند دو طرف توافق کردند که کمیسیونی را تشکیل داده و وضعیت مهاجرین را به بررسی بگیرند و راهکارهایی را پیشنهاد کنند.
اکنون راه حل‌های پیشنهادی به اعتقاد من، بهترین گزینه‌ها برای رفع همیشگی این دست موارد اختلاف برانگیز است منتها، تنها مشکل موجود، عدم اجرای درست و تمام جانبه آن بوده که امیدواریم طی روزها و ماه‌های آینده توافقات کمیسیون اجرایی گردد.
در کمیسیون توافق شد، تسهیلاتی مانند اجازه سفرهای خارجی، دادن اقامت‌های دراز مدت، تسهیل در صدور ویزا و پاسپورت و خدمات تسهیلاتی ویژه برای افغانستانی‌ها، فراهم گردد تا از هر دو طرف، چه سرمایه گذاران افغانستانی و چه دوستان و برادران مهاجر، علاقمند به همکاری بیشتر در زمینه قانون مداری در رفت و آمد گردند.
همچنین، این موضوع یک مسئله بسیار بزرگ است که دادن اقامت دراز مدت و اجرای تسهیلات در زمینه ویزا و دادن سند مسافرتی برای مهاجرین، می‌تواند در نظام‌مند سازی کمک رسان باشد. کسانی که در اینجا اقامت دارند، معمولا از ترس باطل شدن حق اقامت خود از بازگشت به افغانستان اجتناب می‌کنند که درصدد رفع این مشکل نیز برآمده‌ایم.
همچنین معتقدیم مشکلات بزرگ آنگونه که برخی رسانه‌ها وانمود می‌کنند، وجود ندارد و با امکان بخشی به تسهیل در رفت و آمد، قطعا شاهد نظام‌مند شدن ورود و خروج اتباع نیز خواهیم شد.
من میخواهم در اینجا مسئله دیگری را خدمت عرض کنم، وجود این تعداد مهاجر، باید بعنوان یک فرصت نگریسته شود. هم در توسعه مناسبات میان دو کشور و هم در خصوص مناسبات منطقه‌ای. اگر این رفت و آمد را نظام مند بسازیم، می‌توانیم از آنها بعنوان یک فرصت در زمین‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کمک گیری کنیم زیرا معتقدیم، انتقال فرهنگ و تعاملات اقتصادی با چنین رفت و آمدهایی فرصت بیشتری را فراروی روابط کلان 2 کشور قرار خواهد داد.
فارس: توافقات دولت افغانستان با ایران در زمنیه مهاجرین مبنی بر بازگشت داوطلبانه تا چه حد طبق توافق قبلی به پیش می‌رود؟ این در حالی است که وضعیت امنیتی امروز دچار چالش‌های جدی است و این مسئله برای بازگشت تعداد بالای مهاجرین در ایران، دغدغه‌ای فوق‌العاده مهم محسوب می‌شود.
راغی: در زمینه بازگشت داوطلبانه مهاجرین، باید اشاره کنیم که این مسئله تاکنون با برخی چالش‌ها همراه بوده است. اگر مهاجرین احساس کنند که دیگر با برگشت به افغانستان زمینه بازگشت به ایران کاملا از میان نمی‌رود، قطعا از مکانیزم‌های طراحی شده استفاده لازم را خواهند برد و این مسئله در بازگشت داوطلبانه مهاجرین کمک رسان خواهد بود.
همچنین میخواهم تاکید کنم، آنچنان که رسانه‌ها برجسته می‌سازند، اوضاع در افغانستان بد نیست. ما چالش‌هایی را اکنون داریم اما از طرف دیگر، ساختارهای قدرتمندی را تعریف کرده و از آن بهره‌گیری می‌کنیم که امنیت را برایمان به ارمغان خواهند آورد.
این در حالی است که خیلی‌ها قبل از خروج نیروهای خارجی، تصور می‌کردند که افغانستان توانی برای دفاع از خود ندارد اما ثابت شد که افغانستان می‌تواند با توانمندی از خود چه در برابر داعش و چه در برابر هر نیروی مخالف به بهترین شکل ممکن دفاع کند.
شما در جریان هستید که 60 کشور ائتلاف بین‌المللی در سوریه در حال جنگ هستند و هنوز هم این نیروها موفقیتی به دست نیاورند. اما در افغانستان همین نیروهای تروریست در برابر نیروهای امنیتی ما در حال جنگ هستند و هر روزه تروریست‌ها شکست‌هایی نیز متحمل می‌شوند.
همچنین که افغانستان 3 دوره انتقالی بزرگ را پشت سر گذاشته است. ما انتقال سیاسی را داشتیم که چالش بزرگی بود و در نهایت بر آن فائق آمدیم. دومین انتقال، انقال اقتصادی بود که با خروج نیروهای خارجی
از افغانسان صدها شرکت از افغانستان خارج شدند ولی دولت افغانستان با توجه به امکانات و ظرفیت خود و حفظ کمک‌ها و اعتماد جامعه بین‌المللی با کمک افغانستان توانست فرایند انتقال را پشت سر بگذارد و وضعیت افتصادی افغانستان هم اینک خوب است و پروژه‌های کلانی در راه است که بطور قطع به بهبود وضعیت کسب و کار خواهد انجامید.
موضوع سوم، موضوع انتقال امنیتی بود که برخلاف تصور بسیاری که گمان می‌کردند، با خروج نیروهای بین‌المللی نیروهای امنیتی افغانستان نخواهند توانست کاری را به پیش ببرند، اما اینگونه نشد. بنابراین ما وضعیت را خوب ارزیابی می‌کنیم و همه مسائل در روند بازگشت داوطلبانه مهاجرین و نظامند سازی تاثیرگذار خواهد بود.
فارس: تا الان چند درصد از انتظار دولت وحدت ملی، در خصوص بازگشت داوطلبانه مهاجرین، جامعه عمل پوشانده شده است؟
راغی: اگر ما و شما موضوع را بررسی کنیم، تعداد نفراتی بودند که طی این مدت به افغانستان بازگشتند.
ولی از سطح تواقعات پایین تر بوده است. بایستی اذعان کرد که چالش‌هایی در این زمینه وجود داشته است که فرایند انتقال را با مشکل مواجه می‌نماید همچنین تبلیغات منفی در این زمینه وجود دارد که روند را با اختلال مواجه کرده است.
اما از طرف دیگر که دولت افغانستان توانست پروسه انتقال را بدرستی به سرانجام برساند، این موضوع یکبار دیگر امیدواری‌ها را برای بازگشت مهاجرین افزایش داده است.
همچنین، موضوع دیگری که برای روند بازگشت داوطلبانه مهاجرین کمک می‌کند، قانون‌مند سازی آن است. یعنی تسهیل رفت و آمد مهاجرین مانند دادن سندهای مسافرتی و غیره که یقینا و بی‌تردید هم تاثیرات اقتصادی در رفع مشکلات دارد و هم در زمینه برگشت داوطلبانه مهاجرین کمک رسان خواهد بود.
همچنین امیدواریم که ما در سال‌های آینده برخی از مسائل کلان را قانون مند سازیم و شاهد بازگشت داوطلبانه به شکل مطلوبی باشیم.
فارس: به چالش‌های امنیتی اشاره کردید، اخیرا با توجه به برگزاری ادوار مختلف مذاکرات صلح چهارجانبه خبرهای مبنی بر احتمال به سرانجام رسیدن مذاکرات شنیده شده است. برخی محافل سیاسی به ویژه در دولت افغانستان از تغییر برخی رویکردهای دولت پاکستان در قبال مسئله طالبان نیز خوشبینند. آیا در روند مذاکرات صلح اینبار، می‌توان به نتیجه مورد نظر، امیدی داشت؟
راغی: چند تحول کلان در سطح دنیا، منطقه و داخل پاکستان و افغانستان رخ داده است که اینها به پروسه و روند صلح کمک می‌کند.
آنچه که در سطح جهان رخ داده است، آرام آرام در دنیای کنونی ما مسائل سخت افزاری و امنیتی و نظامی جای خود را به مسائل نرم افزاری مانند تعاملات اقتصادی، همگرایی‌های اقتصادی و حل و فصل منازعات و اختلافات از طریق گفتگو می‌دهد.
که نمادها و نشانه های زیادی در سطح منطقه و جهان قابل مشاهده است و کشورها می‌خواهند که مرزها را شکسته و روابط خود را گسترش دهند.
در زمینه‌های اختلافات کلان بین‌المللی نیز شما شاهد آن هستید که پیچیده ترین اختلاف در سطح بین‌المللی که موضوع برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران نمونه‌ای از آن بود، از طریق گفتگو و مذاکره و دیپلماسی حل شد و امیدواری‌های بسیاری نیز برای حل و فصل دیگر مشکلات مهم امنیتی و سیاسی منطقه و جهان ایجاد کرد.
بنابراین، اینها همه نشانه این است که مسائل نرم جای مسائل سخت را گرفته و کشورهایی که به این مسائل توجه نکنند، فاصله آنها با روندهای جهانی بیشتر و بیشتر خواهد گردید.
در سطح منطقه هم نیازهایی جدی برای همگرایی بوجود آمده است و تمام کشورهای منطقه بدنبال رفع چالش‌های فراروی ثبات، امنیت و شکوفایی خود هستند این مسئله به امیدواری‌ها برای سرانجام رسیدن مذاکرات صلح، کمک خواهد کرد و از این رو، رویکرد و نگاه تازه کشورهای منطقه همچون پاکستان، هند، چین، ایران به مسئله افغانستان قابل ارزیابی و تحلیل است.
از طرف دیگر، تهدیدات داعش اکنون دیگر منحصر به افغانستان، عراق و سوریه نیست.
تهدید داعش مسئله‌ای منطقه‌ای و حتی جهانی است و همین مسئله ایجاب کرده است تا کشورهای مهم در فضای بین‌المللی، در برابر آن ایستادگی کرده و برای رفع آن کمک رسان واقعی شوند که این مسئله، قطعا به پاکستان بعنوان یکی از کشورهای حامی برخی جریانات تندرو داخل افغانستان نیز، فشارهایی را وارد خواهد آورد.
از سوی دیگر، خود پاکستان هم با چالش‌های جدی فرهنگی، مذهبی و حتی اقتصادی مواجه شده است. مسئله کمبود انرژی سال گذشته بارها مردم این کشور را به خشم آورد و اکنون تامین نیاز پاکستان به تاپی و کاسا 1000 مطمئنا بر رویکرد اسلام‌آباد به مسئله امنیت افغانستان تاثیرگذار خواهد بود.
تاپی و پروژه کاسا 1000 اینها پروژه‌هایی هستند که نیازمندی‌های پاکستان را می‌توانند مرفوع سازد همچنین ظرفیت‌هایی که برای تولید انرژی در افغانستان وجود دارد، می‌تواند زمینه‌های مشترک همکاری را طرح و نظر مساعد 2 کشور در همکاری را جلب نماید.
در کنار این مسائل، تجربه شکست خورده همکاری طالبان و القاعده نشان داده است، افغانستان پیروز این میدان نبرد خواهد بود.
اکنون طالبان دچار اختلاف شده و نیروهای امنیتی افغانستان از توانمندی بالا و تجربه بهتری برخوردار شده‌اند که این مسائل، مطمئنا کفه ترازو را به سمت افغانستان خواهد برد.
همچنان که روند صلح و پیوستن مخالفین به خیل هواداران پایان خصومت، بالاترین امیدواری‌های امروز در میان مردم است و دولت و ملت در این راه حسن نیت خود را ثابت کرده‌اند.
فارس: با تشکر از شما که وقت خود را در اختیار بخش افغانستان خبرگزاری فارس قرار دادید.
منبع:خبرگزاری فارس