بادغیس را با پسته‌اش می‌شناسند. ولایتی در شمال‌غرب افغانستان که بخش‌هایی از آن تحت کنترل طالبان است؛ گروهی که سهم هنگفتی در سود حاصلات پسته در این ولایت دارد.
در بادغیس به‌صورت تخمینی ۳۰هزار هکتار زمین شامل جنگل‌زار پسته است که بخش‌های عمده‌ی آن در مناطق «آبکمری» و «بالامرغاب» این ولایت موقعیت دارد. در گذشته مردم محل حاصلات پسته را جمع‌آوری و وارد بازار می‌کردند. میوه‌ی خشکی پرآوازه در بازارهای داخلی تا ۱.۵ میلیون افغانی در هر تُن ارزش دارد.
ساکنان این ولایت سال‌هاست که دیگر خبری از «شوله‌ی پسته» ( زمان اعلام رسمی حاصلات برداشت پسته توسط مردم) نمی‌شنوند واین طالبان‌اند که با جیب‌های پر از پول ناشی از برداشت حاصلات پسته در بادغیس به گردش می‌پردازند.
شماری از فعالان مدنی و برخی از اعضای شورای ولایتی بادغیس مدعی‌اند که مردم این ولایت سال‌هاست که حتا یک افغانی از پسته که روزگاری سرمایه‌ی ملی خوانده می‌شد، بهره نمی‌برند. این منابع محلی به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گویند که طالبان مسلح تمامی پسته‌زار این ولایت را تحت کنترل دارند و حتا با استفاده از زور وتفنگ، مردم بومی ساکن در پسته‌زار این ولایت را در زمان فرارسیدن فصل برداشت پسته از مناطق‌شان اخراج می‌کنند.
محمد ناصر نظری، عضو شورای ولایتی بادغیس به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید که در حال حاضر تمامی مناطق پسته‌زار بادغیس تحت کنترل طالبان قرار دارد و دولت برهیچ قسمتی از ساحه‌ی جنگلات پسته در این ولایت تسلط ندارد.
آقای نظری می‌گوید، پسته تا کمتر از یک دهه پیش، منبع خوبی برای درآمدهای اقتصادی مردم بادغیس بوده، اما سال‌هاست که به منبع خوبی برای طالبان تبدیل شده است. به باور اوبخش بزرگی از مشکل اقتصادی مردم بادغیس در گذشته با چیدن پسته حل می‌شد.
این عضو شورای ولایتی بادغیس می‌افزاید اگر طالبان از پسته‌زارهای بادغیس بیرون رانده شوند با توجه به وضعیت نامناسب اقتصادی مردم در این ولایت محروم، بخشی از مشکلات اقتصادی آنان با جمع‌آوری پسته مرفوع خواهد شد.
درماندگی دولت
نمایندگان مردم در شورای ولایتی بادغیس به این باور اند که نیروهای امنیتی توانایی در اختیار داشتن ساحات جنگلات پسته را دارا نمی‌باشند و به همین لحاظ این سرمایه‌ی ملی را به طالبان واگذار می نمایند.
محمد ناصر نظری عضو شورای ولایت بادغیس به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید که بارها این موضوع را با اداره‌ی محلی این ولایت در میان گذاشته‌اند، اما اداره‌ی محلی از عدم توانایی در این مورد صحبت کرده است. وی می گوید که شخصا این موضوع را با شخص والی و فرمانده پولیس این ولایت در میان گذاشته است.
«اداره‌ی محلی بادغیس توانایی کنترل ساحات پسته‌زار را دارا نیست. من شخصا بارها در دیدارهای مختلف با مسئولان در این باره صحبت نموده‌ام، آن‌ها تنها چیزی که به ما گفتند این بوده که باید مقام‌های مرکزی کشور در این مورد اقدام همه‌جانبه‌ی نظامی انجام دهند تا این مناطق از وجود مخالفان مسلح پاکسازی گردد».
در همین حال، جنیدالله اشکانی یکی از فعالین مدنی در ولایت بادغیس در صحبت با روزنامه‌ی اطلاعات روز از ناتوانی دولت و نیروهای امنیتی در قسمت کنترل مناطق پسته‌زار این ولایت خبر می‌دهد. به گفته‌ی آقای اشکانی دولت مرکزی باید در این قسمت اقدام جدی نماید زیرا سرمایه‌ی بزرگی دراین ولایت در دست طالبان است و مردم فقیر این ولایت از استفاده از این سرمایه‌ی ملی محروم‌اند.
این فعال مدنی بی‌توجهی دولت مرکزی را نسبت به این مسأله توهین به مردم این ولایت دانسته و از نمایندگان مردم این ولایت در شورای ملی می‌خواهد تا در مقابل این سرمایه‌ی طبیعی مردم بادغیس بی‌تفاوت نباشند .
«اداره‌ی محلی بادغیس، بارها اعلام کرده که نمی‌تواند این ساحات بزرگ و دشت‌های وسیع را با این تشکیلات و این امکانات نظامی در اختیار داشته باشد. دولت مرکزی باید در این قسمت اقدام جدی نماید. جای شرم است به این دولت وقتی مردمی که آب آشامیدنی درست ندارند و در نهایت فقر زندگی می‌کنند از سرمایه‌ی ملی‌شان نیز محروم باشند».
سودجویی طالبان
جنگل پسته‌ی بادغیس، یکی از بزرگترین منابع عایداتی طالبان مسلح در این ولایت و در کل در تمام ولایات حوزه‌ی غرب کشور محسوب می‌شود.
به‌طور معمولی، حضور طالبان، از اواخر فصل بهار تا نیمه‌های تابستان در پسته‌زارهای بادغیس افزایش پیدا می‌کند. آنان با جمع‌آوری و فروش پسته، پول زیادی کسب و آن را به‌گفته‌ی منابع محلی ولایت بادغیس، برای خود سلاح و مهمات خریداری می‌کنند.
طبق آمارها طالبان مسلح در حدود ۵۰ میلیون دالر از درک جمع‌آوری حاصلات پسته به‌دست می‌آورند که این مقدار پول، قسمت اعظمی از هزینه‌های جنگی این گروه را تأمین می‌کند.
عبدالعلی یکی از کارشناسان زراعتی در بادغیس به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید در حال حاضر ۳۰ هزار هکتار زمین جنگل پسته در این ولایت وجود دارد که تمامی این ساحات در اختیار طالبان قرار دارد و این گروه پس از برداشت حاصلات پسته، هرکیلو پسته را به قیمت ۵ الی ۸ صد افغانی به فروش می‌رساند و به این ترتیب حدود ۵۰ میلیون دالر از این طریف پول به‌دست می‌آورد.
به‌باور این کارشناس زراعتی، پانزدهم تا بیستم سنبله، بهترین زمان برای چیدن پسته در جنگل‌های بادغیس است زیرا در این زمان، پسته کاملا به پختگی می‌رسد.
نابودی تدریجی پسته‌زار
پسته‌زار بادغیس بزرگترین جنگل پسته‌ی افغانستان است که ساحه‌یی بیشتر از ۳۰ هزار هکتار زمین را پوشانیده است. این جنگل در ابتدا ۹۵ هزار هکتار بوده و در مدت سی سال اخیر توسط زورمندان تخریب شده و از بین رفته است.
جدا از بحث برداشت حاصلات پسته توسط طالبان و بی‌نصیب شدن مردم از این سرمایه‌ی ملی موضوع دیگری که جنگل پسته‌ی بادغیس را تحت تاثیر قرار داده است، تخریب جنگل پسته توسط مردم بومی این منطقه است.
بیشترین قسمت پسته‌زار بادغیس در ولسوالی آبکمری این ولایت وجود دارد و به گفته‌ی مسئولان در ریاست زراعت ولایت بادغیس سالانه صدها درخت پسته دراین ولایت در فصل زمستان از سوی مردم قطع می‌گردد.
آمر منابع طبیعی ریاست زراعت ولایت بادغیس می‌گوید مردم مناطق پسته‌زار هیچ‌گونه موادی برای سوخت ندارند، از داشتن گاز، برق و غیره محروم‌اند و تنها وسیله‌ی گرما و پخت‌وپز برای آنان چوب درختان جنگل پسته است.
هم‌چنان مسئولان اداره‌ی زراعت بادغیس می‌گویند که اگر این روند ادامه داشته باشد تا کمتر از ده سال دیگر پسته‌زار بادغیس نابود خواهد شد.
با این‌حال، اداره‌ی محلی بادغیس تسلط صددرصدی طالبان به پسته‌زار این ولایت را نمی‌پذیرد و از در اختیار داشتن قسمت‌هایی از پسته‌زار این ولایت به واسطه‌ی دولت خبر می‌دهند.
شراف‌الدین مجیدی، رییس دفتر والی بادغیس به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید، قسمت‌های زیادی از این پسته‌زار در اختیار طالبان است ولی در قسمت‌های نزدیک به ولسوالی کشک رباط‌سنگی ولایت هرات ساحاتی از این پسته‌زار در اخیتار دولت قرار دارد.
به‌هرحال باهمه‌ی این‌ها در حال حاضر طالبان مسلح سالانه با در اختیار گرفتن سه ماه ساحات پسته‌زار بادغیس و جابه‌جا کردن کمتر از هزار نفر و هزینه‌ی حدود یک میلیون دالر ۵۰ میلیون دالر را به جیب می‌زنند و دولت هم نظاره‌گر این اوضاع است.