مسئولان در اداره‌ی امور ریاست جمهوری می‌گویند که پس از نشر اشتباهی یک فایل در صفحه‌ی تلگرام ادراه امور توسط ثواب‌الدین مخکش معاون ریاست نظارت و ارزیابی عمومی اداره امور ریاست جمهوری، اقای مخکش از وظیفه‌اش استعفا کرده است.
فریدون الهام، معاون اداره‌ی امور و دارالانشای شورای وزیران در گفت‌وگو با روزنامه‌ی اطلاعات روز بیان داشت که آقای مخکش به خطای خود پی برده و گفته که اشتباه کرده است.
دو روز قبل روزنامه‌ی اطلاعات روز گزارش مستندی تحت عنوان «در گروه تلگرام اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری چه می‌گذرد» نشر کرد که براساس آن برخی از کارمندان این اداره در صدد حذف اقوام غیر پشتون از این نهاد هستند.
در سند راهنمای دوازده‌ماده‌یی که در یک گروه تلگرام مربوط به کارمندان اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری بارگذاری شده بود، کارمندان دولت آشکارا به قوم‌گرایی تشویق و امر شده بودند. براساس این سند و گفت‌وگوهایی که در این گروه صورت پذیرفته و نسخه‌یی از آن در اختیار اطلاعات روز قرار گرفته، مأموران صاحب‌صلاحیت و مدیران ارشد اداره‌ی امور از کارمندان‌شان می‌خواهند که در راستای تقویت حکومت تک‌قومی و پشتونیزه کردن قدرت اقدام‌هایی را روی دست گیرند. این سند همچنان بازتاب‌دهنده‌ی جنگ شبکه‌های قدرت در ارگ ریاست‌جمهوری است که ادارات مسئول برای خدمات عمومی به شهروندان را از وظایف اصلی دور و درگیر نزاع و رقابت‌های داخلی برای قدرت بیشتر کرده است.
براساس اطلاعات منتشر شده در این گروه، قوم‌گرایی و نفرت‌پراکنی شدید به‌صورت سازمانی از اداره‌ی امور و ارگ ریاست‌جمهوری در میان کارمندان دولتی تبلیغ و سازماندهی می‌شود. این اطلاعات نشان می‌دهد که عده‌یی از کارمندان بلندپایه‌ی اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری در پی تصفیه‌ی قومی و انحصار صلاحیت‌های دولتی‌اند و از کارمندان برحال این اداره می‌خواهند که چه اقدام‌هایی را برای تقویت قدرت قومی و منافع شبکه‌یی‌شان انجام دهند.
این اقدامات در حالی افشا می‌شود که رییس‌جمهور غنی پس از مراسم تحلیف در یک اقدام غیرقانونی عزل‌ونصب‌هایی را در اداره‌ی امور انجام داد که ریشه‌اش تا بارگذاری این فایل و تبلیغ سازمانی برای قوم‌گرایی و قوم‌ستیزی می‌رسد. پس از عزل‌ونصب‌های غیرقانونی در اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری که توسط رییس‌جمهور غنی در سال ۱۳۹۳ انجام شد، این دومین گزارش رسانه‌یی است که نشان می‌دهد مأموران رسمی دولت در یکی از مهمترین ادارات دولتی قوم‌گرایی را به‌عنوان یک استراتژی حمایت می‌کنند و برای آن برنامه‌ریزی شده و سازماندهی‌شده تلاش می‌کنند.
این افشاگری‌ها در حالی صورت می‌گیرد که رییس‌جمهورغنی با وعده‌ی هیچ افغانی از افغان دیگر برتر و کمتر نیست، وارد پیکارهای انتخاباتی شد و ارگ ریاست‌جمهوری را بارها به‌عنوان خانه‌ی ملت یاد کرده و گفته است که ارگ متعلق به مردم افغانستان است.
حقیقت اما این است که تاریخ ارگ مملو است از درگیری‌ها وخشونت‌های قبیله‌یی و قومی که نفاق و اشتقاق را در میان شهروندان از همین آدرس و از همین مکان به‌شکل سازماندهی‌شده اجرا کرده است. اگر ارگ را مرکز ثقل قدرت در افغانستان بپنداریم، آمارهای کارمندان این نهاد با در نظرداشت مشارکت قومی نگران‌کننده است.
ثواب‌الدین مخکش، کسی که این فایل را بارگذاری کرده بود، ادعا کرد که از کمپیوتر (لپ‌تاپ‌اش) سوءاستفاده شده و بخش تکنولوژی معلومات این اداره به آن رسیدگی خواهد کرد.اما آن فایل حاوی چه‌چیزی بود و کجایش مایه‌ی نگرانی است؟
پس از آن‌که ریاست عمومی اداره‌ی امور از ریاست دفتر ریاست‌جمهوری جدا شد، رییس آن داوود نورزی انتخاب شد. آقای نورزی پیش از آن، رییس بخش «تنظیم و اداره‌ی ریاست‌ها و ادارات مستقل بودجوی» و از حامیان رییس‌جمهور غنی در زمان کارزارهای انتخاباتی ریاست‌جمهوری بود. زمانی که نورزی به‌عنوان رییس اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری تعیین شد، ثواب‌الدین مخکش نیز به این اداره آمد. آقای مخکش در صفحه‌ی تویترش، خود را نویسنده، سیاست‌مدار، فعال عمومی و معاون ریاست نظارت و ارزیابی عمومی اداره‌ی امور ریاست جمهوری معرفی کرده است. در گفت‌وگو با چند تن از کارمندان نهادهای ریاست‌جمهوری دریافتم که ثواب‌الدین مخکش از اعضای مورد اعتماد و نزدیک به آقای نورزی در دفتر اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری است. آن‌ها همه تأیید کردند که غالباً بسیاری از سخنان آقای نورزی از طریق وی به کارمندان و زیردستانش می‌رسد.
در فایلی که ثواب‌الدین مخکش در این کانال تلگرامی بارگذاری کرده، متنی وجود دارد که حاوی ۱۲ بند می‌شود. این متن شامل سه بخش است: شماره، توضیح کار، مسئولیت اجرای آن. در هر بند، کاری توضیح داده شده و کس/کسانی که باید آن را به پیش ببرند نیز مشخص شده است. به‌صورت عموم، در این متن به چند مورد بر می‌خوریم:
۱- تغییر سکرتر داوود نورزی و گماشتن کسی به‌جای وی که به زبان‌های پشتو، انگلیسی و فارسی آشناست و پشتون است.
۲- اختصاص دو-سه کارشناس برای دفتر «قاضی دلاور». حمایت از قاضی دلاور برای رسیدن به ریاست ارتباط بین‌المللی این اداره.
۳- گرفتن کارت دخولی ارگ از بعضی از اشخاص. باید به کسانی این کارت داده شود که قابل اعتماد باشند، نه مخالف ما.
۴- عبدالرحیم‌زی باید از جاها و ریاست‌های مهم دور نگهداشته شود.
۵- علی خان درست کار می‌کند، اما هزاره‌ها را می‌آورد و در جاهای خوب مقرر می‌کند. به‌جایش، یک پشتون توانمند پیدا کنیم که به تمام زبان‌ها آشنا و نویسنده باشد.
۶- همه به این نظر اند که «تیموری» برای «تیم» و «رفقا» همکاری درست نمی‌کند… برای او پست کمیشنری کمیسیون مستقل حقوق بشر از رییس‌جمهور درخواست کنیم…
۷- در اداره‌ی امور با هر رییس، باید دوستان توانمند خود را به‌صورت مؤقتی جابه‌جا کنیم، تا کدام «رییس» از صلاحیت‌هایش استفاده‌ی نادرست نکند و به ضرر ما تمام نشود…
۸- دوستان خود را باید در پست‌های خوب تعیین و امکاناتی مانند موتر، کارت و مانند آن فراهم کنیم.
۹- پشتون‌های هرات را که پشتو نمی‌فهمند جابه‌جا کنیم و تاجیک و ازبیکی که مطلقاً مطابق خواست ما کار کنند را به‌صورت نمونه‌یی تعیین کنیم، تا مردم فکر کنند که از هر قوم کسی در این‌جا (اداره‌ی امور) است.
۱۰- به نورزی باید بگوییم که در نشست‌های کابینه شرکت ورزد، تماس‌اش را با رییس‌جمهور بیشتر کند و با نزدیکان رییس‌جمهور، مانند ملکزی، اجمل غنی، روشان تماس‌اش را بیشتر سازد.
۱۱- با وزرایی که رییس‌جمهور آن‌ها را می‌پسندد، بیشتر کار کنیم تا رییس‌جمهور در مورد ما نظر مساعدی بیابد و توصیف کند.
۱۲- با فراهی کمک کنیم.
این متن دوازده ماده‌یی، شرح وظایفی است که اعضای «تیم» که عمدتاً بر محور ثواب‌الدین مخکش و اطرافیان مورد اعتماد داوود نورزی جمع شده‌اند، انجام بدهند. سه نکته در این متن برجسته است:
۱- تقویت روحیه‌ی قومی و برخورد گزینشی با فرصت‌ها و پست‌های دولتی.
۲- آسیب زدن به کارمندانی که با این تیم نزدیک نیستند و برای آن‌ها مزاحمت می‌کنند.
۳- تقویت اعضای تیم برای گرفتن پست‌های مهم این اداره.
برای مثال، در این متن به‌صورت مشخص آمده که در اکثر پست‌ها کسانی باید حمایت شوند که پشتون هستند. همچنان آمده که از باقی اقوام کسانی را به‌صورت نمایشی، صرفاً برای فریب افکار عمومی در این اداره تعیین کنند؛ آن‌هم کسانی که مطلقاً مطابق علاقه‌ی این «تیم» کار کنند. در این متن چنانچه آمده، دیده می‌شود که برای دور کردن برخی از چهره‌های این اداره، تلاش می‌شود تا از طریق نورزی او را به‌عنوان کمیشنر کمیسیون مستقل حقوق بشر انتخاب شود. به همین ترتیب، چنانچه در این متن آمده، برای اعضای تیم، از جمله به‌صورت مشخص، قاضی دلاور، چند مشاور اختصاص داده شود. به‌علاوه‌ی این‌که از تمام اعضای تیم حمایت می‌شود تا امکانات بهتری از حکومت بردارند.
چه‌طور این فایل به بیرون درز کرد؟
یک کارمند ارشد حکومتی با تأکید بر این‌که نامش مخفی بماند به اطلاعات روز گفت که اکثر کارمندان نهادهای ریاست‌جمهوری از تلگرام برای ارتباطات‌شان استفاده می‌کنند. آن‌ها با نام‌ها و عکس‌های جعلی حساب می‌سازند و با همدیگر و دوستان‌شان در ارتباط‌اند. اما در کانال تلگرامی که این فایل در آن بارگذاری شد، بسیاری از کاربران با حساب‌ها و نام‌های واقعی خود حضور دارند. دلیل آن این بوده که این کانال تلگرامی بیش از ۸۰۰ عضو داشته و اکثر آن‌ها نیز کارمندان اداره‌ی امور و دفتر ریاست‌جمهوری بوده‌اند. در کانال مسایل عمومی مطرح می‌شده. برای مثال، در یکی از این پست‌های تلگرامی، ثواب‌الدین مخکش از قول رییس اداره‌ی امور نوشته که «همه باید برای خوردن نان چاشت به طعام‌خانه بروند.» یا کسانی از آمدن داوود نورزی در دفتر کارش ابراز شادمانی کرده‌اند. در میان این گفت‌وگوها، ناگهان فایلی از حساب کاربری ثواب‌الدین مخکش بارگذاری می‌شود. به‌دنبال آن، آقای مخکش نوشته است که کمپیوترش مورد سوءاستفاده قرار گرفته است و او این متن را رد می‌کند. اما اعضای دیگر این کانال تلگرامی که همه از کارمندان رده‌ی میانی اداره‌ی امور ریاست جمهوری‌اند، واکنش‌های متفاوتی نشان داده‌اند. احمدفرید فیضی گفته که باید تیمی در این مورد تشکیل و مسأله را پیگیری کند. بهزاد سلام نوشته که نورزی و تیمش هرگز تعصب را قبول ندارد. برخی نیز تأیید کرده‌اند که از حساب تلگرامی آقای مخکش سوءاستفاده شده.
به نظر می‌رسد این فایل بر اثر یک خطا به‌عوض بارگذاری در یک کانال یا حساب ارتباطی خاص‌تر، در کانال عمومی‌تری بارگذاری شده است. آقای مخکش پس از آن، از چند تن از کارمندان این اداره طرز حذف مطلب از تلگرام را پرسیده؛ مسأله‌یی که به نحوی ناآشنایی آقای مخکش را با این شبکه‌ی ارتباطی مجازی نشان می‌دهد و احتمالاً دلیل اصلی درز این متن نیز در این کانال به‌حساب می‌آید.
این متن ۱۲نکته‌یی نشان می‌دهد که فساد، نگاه تعصب‌آلود و گروه‌گرایی ناسالم بر سر انحصار منابع و قدرت، حتا در رده‌های میانی و کاربردی‌تر اداراتی به اهمیت اداره‌ی امور ریاست‌جمهوری وجود دارد؛ مسأله‌یی که بارها از سوی رسانه‌ها مطرح شده، اما چندان مورد توجه قرار نگرفته است. رییس‌جمهور غنی در کارزارهای انتخاباتی شعار معروف «هیچ افغان از افغان دیگر کمتر نیست» را باب کرد؛ باید دید که تا کجا به این شعار اعتماد دارد.