نخستین جشنواره بینالمللی فیلمهای افغانستان از ۲۴ تا ۲۶ جولای (ژوئیه) امسال در یکی از سالنهای تئاتر در لندن برای سه روز برگزار شد.
هر چند در گذشته نیز جشنوارههای مشابه در اروپا و آمریکا شمالی با هدف معرفی سینمای افغانستان و فیلمهای افغانی برگزار شده است ولی در بریتانیا این نخستین بار بود که چنین جشنوارهای برگزار میشد.
این جشنواره از سوی انجمن فرهنگی پیوند با هماهنگی موسسه فیلمسازی آمو راهاندازی شده بود.
رحمان عالمی، که مسئولیت هماهنگی و برگزاری این جشنواره را به عهده داشت، آن را فرصت خوبی برای راهیابی فیلمهای افغانی به بازار جهانی عنوان کرد.
کیت دفی نیز که به نمایندگی از انجمن فرهنگی پیوند، برگزاری این جشنواره را سازماندهی میکرد گفت که تنظیم چنین برنامهای عاری از چالش نبوده است. او میگوید: "امیدوارم در سالهای آینده جشنوارههای پرشکوهتری داشته باشیم و کارگردانانی (از افغانستان) که به دلیل نداشتن ویزا نتوانستند در این مراسم حضور یابند، در آینده فرصت اشتراکشان را فراهم کنیم."
در این جشنواره حدود یک صد فیلم از کارگردانان افغان مقیم افغانستان و کشورهای دیگر وارد رقابت شدند.
در مرحله نخست ۳۴ فیلم از این مجموعه انتخاب و طی سه روز به نمایش گذاشته شد. یکی از ویژگیهای این جشنواره در مقایسه با جشنوارههای مشابه، ردهبندی فیلمها بود که کمتر در چنین برنامههایی در نظر گرفته میشود.
به گونه نمونه فیلمهایی که توسط کارگردانان زن ساخته شده بود و یا هم بخش انیمیشن که سابقهای نه چندان طولانی در سینمای افغانستان دارد.
موضوع تعدادی دیگر از فیلمها بر محور پناهندگی و مهاجرت میچرخید و حکایتگر دردهایی بود که بیشتر افغانها در غربت آن را تجربه کردهاند.
ابوذر امینی، فیلمساز افغان و یکی از داوران این جشنواره باور دارد که سینماگران افغانستان هنوز در پلههای نخست هنر فیلمسازی هستند. او میگوید: "فیلمسازان افغان پشت کار دارند و بااستعداد هستند ولی در کنار آن باید دانش سینماییشان را نیز گسترش دهند."
فیلمهای برنده بر اساس رای دوران با درنظر گرفتن معیارها و شیوههای سینمایی انتخاب شدند.
'کهن یادگار سرزمین آذر' از سمیع عطایی که سنتهای رایج مردم هزاره را در دورههای مختلف تاریخ حکایت میکند، توانست جایزه بهترین فیلم مستند را کسب کند.
در بخش فیلمهای داستانی 'سعادت به سینما میرود' ساخته خادم حسین بهنام، بهترین شناخته شد. این فیلم روی زندگی دو کودک میچرخد که با استفاده از امکانات ابتدایی در یکی از روستاهای افغانستان دنبال تماشای تلویزیون هستند.
بهترین فیلم از مجموعه کارگردانان زن به رویا سادات رقم خورد.
فیلم 'تار و زخمه' زندگی یک دختر قالیباف را در روستایی ترکمننشین روایت میکند. این فیلم محدویتهای سنتی که بر زنان وضع شده و زندگی بدوی را به تصویر می کشد.
در این جشنواره جلسههای نقد و پرسش و پاسخ در مورد فیلمهای شرکتکننده نیز برگزار شد
فیلم 'نسیمه' از صحرا کریمی، بهترین فیلم در بخش فیلمهایی با موضوع مهاجرت شناخته شد.
این فلم داستان یک زن جوان است که دور از خانواده در یک کشور اروپایی تقاضای پناهندگی داده است و برخلاف همشهریانش نمیخواهد به کشور دیگری سفر کند.
در بخش انیمیشن، فیلم 'بزک چینی' از عباس علی اول شد. فیلمهای دیگری مانند 'آنسوی برقع' از صحرا موسوی، 'چه کسی گرگ می شود' از شهربانو سادات، 'دانههای گذشته' از عایشه جمال و انیمیشن 'گدا' از محمد غلامی نیز تقدیرنامه دریافت کردند.
اگر کیفیت فیلمهای این جشنواره را معیار قرار دهیم، شاید زمان بیشتری نیاز باشد تا سینمای افغانستان در ردیف سینماهای جهان قامت برافرازد و تماشاگران را غافلگیر و شگفتزده کند.
هرچند بیشتر فیلمهایی که به این جشنواره فرستاده شده بودند، فیلمهای جدیدی نبودند اما در کشوری که اساسا سینما در آن در طول نابسامانیهای سیاسی ریشهکن شده و تا هنوز مجتمع واحدی از سینماگران در آن وجود ندارد، فیلمسازان جوان توانستهاند با تلاش فردی و پراگنده با امکانات محدود و ابتدایی نام کشورشان را در محافل هنری جهان مطرح کنند.