در حال حاضر در ۲۲ ولایت افغانستان سویا کشت میشود
کشت سویا از مدت سه سال است که توجه بیشتر کشاورزان افغان را به خود جلب کرده است. اکنون ۱۳ هزار کشاورز در سراسر این کشور سویا میکارند.
وزارت زراعت/کشاورزی افغانستان اعلام کرده که با کمک موسسه بین المللی تغذیه و آموزش در نظر دارد که تا سال ۲۰۲۱ میلادی این کشور به بزرگترین تولید کننده سویا در منطقه تبدیل شود.
به گفته مسئولان وزارت کشاورزی افغانستان هدف از ترویج سویا مبارزه با سوء تغذیه کودکان و پیدا کردن کشت جایگزین برای خشخاش است.
برای ترویج این گیاه با همکاری وزارت کشاورزی و موسسه بین المللی تغذیه و آموزش، تخم سویا برای کشاورزان افغان رایگان توزیع میشود و برای ترویج بیشتر آن دوباره محصولات سویا از دهقانان افغان خریداری میشود.
امسال کشاورزان در ۲۲ ولایت افغانستان سویا کشتهاند و انتظار میرود که در فصل برداشت کشاورزان افغان مقدار ۴۵۰۰ الی ۵۰۰۰ تن محصول برداشت کنند. سال گذشته این مقدار به دو هزار تن رسیده بود.
براساس آمار موسسه بینالمللی تغذیه و آموزش در فصل کشت امسال حدود ۲۴۰۰ هکتار زمین توسط کشاورزان افغان زیر کشت گیاه سویا قرار گرفته است. این مقدار، نسبت به سال گذشته ۴۰۰ هکتار افزایش یافته است.
با افزودن مقداری از آرد سویا به آرد گندم در شماری از نانواییهای کابل نان تهیه میشود که به گفته مسئولان میتواند کمبود پروتئین را جبران کند
سویا از جمله نباتات صنعتی مانند کُنجد، کتان و پنبه است که هم مصرف غذایی دارد و هم استفاده صنعتی. در صنعت از الیاف آن نخ بدست میآورند و در بخش غذایی از آن شیر، پنیر، شیرینی (کلوچه) و دیگر فراوردههای غذایی تولید میشود.
کشت سویا در افغانستان پیشینه طولانی ندارد اما به گفته مسئولین وزارت زراعت و نهادهای فعال در این زمینه علاقمندی کشاورزان افغان به کشت این نبات اکنون بیشتر شدهاست.
برای اینکه نظر کشاورزان افغان را بدانیم، از زمینهای زیر کشت سویا در غرب کابل دیدن کردیم. زمینهایی که در سالهای گذشته در آن گندم کشت میشد، حالا کشاورزان در آن سویا کشتهاند.
بیبیگل یکی از این کشاورزان است. او میگوید که سال دوم است این نبات را میکارد و علت آن را آسان بودن کشت میداند.
او میگوید که کشت سویا نسبت به گندم و سایر غلات ساده است. "جویچهها را آماده میکنیم و تخم سویابین را میکاریم. گل میکند و دانه هایش حاصل میشود."
از ۱۳ هزار کشاورز افغان که به کشت سویا رو آوردهاند، حدود ۳۰۰۰ آنان زنان هستند. آنان میگویند که کشت سویا آسانتر و درآمد خوبتری هم نسبت به سایر غلات دارد.
مرضیه، کشاورز دیگر افغان است که امسال زمیناش را سویا کشته است. او میگوید حاصلات سویا چند برابر غلاتی مثل گندم، ماش و جواری (ذرت) است.
این خانم کشاورز افغان میگوید که کشت سویا برای خانمها آسان است و آنها میتوانند آسانتر از گندم، سویا کشت کنند و درآمد خوبی هم داشته باشند و علاوه بر آن میتواند به عنوان یک منبع تامین پروتئین در خانه استفاده کنند.
برای تولید فرآوردههای دیگر از سویا، اکنون ۹ کارخانه در سراسر افغانستان ساخته شده که فرآوردههایی مانند شیر، پنیر و کلوچه را تولید میکند.
علاوه بر درآمد خوب، تحقیقات نشان داده که سویا و فرآوردههای آن حاوی ۳۸ درصد پروتئین است، که برای مبارزه با سوء تغذیه کودکان و مادران شیرده نیز میتواند تامینکننده عالی پروتئین باشد.
علاوه بر تهیه نان، از آرد سویا شیرینی پخته میشود که می تواند یکی از منابع تامین پروتئین باشد
عنایت الله فانی، مدیر توسعه فرهنگ استفاده از سویا در موسسه بین المللی تغذیه و آموزش، میگوید که آنان تلاش دارند تا از طریق ترویج سویا در سراسر افغانستان مشکل سوء تغذیه را در میان کودکان محو کنند.
او میگوید که هدف اصلی این موسسه کمک به مادران و کودکانی است که به دلیل فقر و کمبود پروتئین دچار سوء تغذیه میشوند. علاوه بر آن ترویج سویا باعث دسترسی مردم به پروتئین ارزان نیز میشود.
لطف الله راشد، سخنگوی وزارت کشاورزی به بیبیسی گفت که این وزارت در نظر دارد تا کشت سویا را در ۳۴ ولایت افغانستان ترویج کند.
بذر سویا در سال ۲۰۰۳ برای نخستین بار از از آمریکا به افغانستان آورده شد. ولی اکنون کشاورزان افغان خود بذر سویا را تولید و تکثیر میکنند. دولت افغانستان امیدوار است که با ترویج سویا، این نبات بتواند در کنار زعفران جایگزین مناسبی برای کشت خشخاش در افغانستان شود.