ترجمه: معصومه عرفانی
مردی که پشت تلفن خود را به‌عنوان وزیر جدید طالبان در وزارت امر به معروف و نهی از منکر معرفی می‌کرد، در جست‌وجوی هر کسی بود که ارتباطی با خانه‌ی امن زنان (در قندوز) داشته باشد. تنها یک روز از اشغال قندوز گذشته بود، اما یکی از خشن‌ترین شاخه‌های طالبان، بار دیگر به آزار و اذیت زنان آغاز کرده بودند.
روز سه‌شنبه، زمانی که حسینا سروری هماهنگ‌کننده‌ی خانه‌ای امن تازه از قندوز خارج شده و از ایستگاه‌های بازرسی امنیتی جدید طالبان گذشته بود، تماسی از وزیر امر به معروف طالبان دریافت کرد. این شخص از او درمورد مکان ساکنان این خانه‌ی امن و کارمندان آن سوال می‌کرد. خانم سروری گفت، هنگامی که او با احساسی از رضایت به او پاسخ داد که تمام آن‌ها فرار کرده‌اند، صدای آن مرد حالتی تهدیدآمیز به خود گرفت: «خیلی خوش‌شانس هستید که تمام زنان را خارج کرده‌اید».
در ساعات اولیه‌ی پس از پیروزی شورشیان در قندوز، آن‌ها به مردم چنین نشان دادند که این ولایت شاهد شیوه‌ی بهتری از حکومت طالبان خواهد بود. آن‌ها اعلام کردند سیستم جدیدی از قضاوت بنیاد می‌گذارند و برای کارمندان دولت، وعده‌ی عفو دادند.
اما مصاحبه‌های فراوانی با ساکنان این شهر و مقامات، به‌روشنی نشان داد که حکومت طالبان در قندوز در چهار روز گذشته، پژواک وحشتناکی از تعدادی از شدیدترین موارد نقض حقوق بشر توسط این گروه در دهه‌ی ۱۹۹۰ است. اگرچه این گروه در اعلامیه‌های خود، به مردم اطمینان دادند که برای آن‌ها امنیت به ارمغان می‌آورند و احکامی علیه غارت و اعدام صادر کردند، آن‌چه درحقیقت اتفاق می‌افتد، کاملا برعکس بود.
رحمت‌الله، یکی از معلم‌های برجسته در قندوز گفت: «حکومتی از وحشت و اضطراب در این ولایت وجود دارد؛ گرچه طالبان به مساجد و خیابان‌ها آمدند تا به مردم بگویند که آن‌ها بی‌خطر هستند».
در اولین ساعات تثبیت کنترل طالبان بر شهر، بسیاری از ساکنان آن از ترس در خانه‌های خود پنهان شدند. اما تعدادی دیگر، سرگردان در خیابان‌ها می‌گشتند و فاتحان جدید شهر را تماشا می‌کردند. حتا تعدادی امیدوار بودند که طالبان، به شهری که مدت‌ها به‌دلیل مبارزات شبه‌نظامیان و سرقت‌های مسلحانه گرفتار ناآرامی بود، نظم بیاورند.
این امیدها زمانی بالا رفتند که رهبر این گروه ملا اخترمحمد منصور، در نامه‌ای سرگشاده به مردم افغانستان وعده داد که نیروهایش هیچ‌کدام از جنایاتی که طالبان با آن‌ها شناخته می‌شوند، مرتکب نخواهند شد. اما به‌نظر می‌رسید که درعرض یک روز، این دستور زیر پا گذاشته شده بود.
یک مرد، از مرگ پسرعموهایش می‌گفت که روز چهارشنبه، پس از ورود شورشیان به خانه‌های‌شان، به قتل رسیدند. پسرعموهای این مرد، عتیق و ضیاءالحق، افسران پلیس بودند. یکی از آن‌ها چهار ماه قبل از پلیس خارج شده بود (این دو قتل توسط یک مقام رسمی تایید شدند). تعدادی دیگر، توضیح می‌دادند که چگونه طالبان خانه‌ها را دروازه به دروازه برای یافتن کارمندان دولتی جست‌وجو می‌کردند.
بااین‌حال، غارت‌های فراوانی اتفاق افتاد که اغلب آن‌ها توسط خود طالبان صورت گرفت و تعدادی توسط دیگر مردان مسلحی که با طالبان یک‌جا شده بودند.
تد کالاهان که مشاور امنیتی در شمال شرق افغانستان است، در ایمیلی نوشت که شایعات غارت در قندوز، باعث شده تا خانواده‌های روستایی برای فرستادن پسران خود به این شهر تشویق شوند. آن‌ها به پسران خود دستور می‌دادند «بروید و غنیمت جمع کنید».
نصیب، یکی از ساکنان قندوز گفت که در روز پنجشنبه، او آمبولانسی پر از قالین‌های «احتمالا سرقت‌شده» را دید که درحال خروج از شهر بود. او گفت «زمانی که نگاه دقیق‌تری به آمبولانس انداختم، از این‌که دیدم طالبان راننده‌ی آن هستند، شوکه شدم». نصیب اضافه کرد، این اولین بار در آن چهار روز بود که می‌دید طالبان در غارت‌هایی که به‌شکلی فزاینده در شهر رایج شده بود، شرکت می‌کنند.
یکی دیگر از ساکنان قندوز به نام احمد خالد گفت که قبل از فرار از قندوز در روز پنجشنبه، تعدادی از جنگ‌جویان طالبان را دیده بود که اطراف ماشینی نشسته بودند. آقای خالد گفت زمانی که آن‌ها او را صدا کردند تا برای روشن‌کردن ماشین بدون سویچ، به آن‌ها کمک کند، متوجه شد که آن‌ها قصد سرقت آن ماشین را دارند. او گفت: «من ترسیده بودم. بااین‌وجود، به آن‌جا رفتم و تلاش کردم. اما نتوانستم آن را روشن کنم».
طالبان در یکی از نخستین اعلامیه‌های خود برای ولایت قندوز که در سایت انگلیسی زبان این گروه پست شده و واضح بود مخاطبان گسترده‌تری دارد، تمام کارمندان سازمان‌های غیردولتی را برای ادامه‌ی کارهای‌شان به‌شکل معمول فرا خواند. در این اعلامیه گفته شده بود هر کارمندی که با مشکلی مواجه شود با «کمیسیون کنترل و مدیریت سازمان‌های غیردولتی و شرکت‌های امارت اسلامی» طالبان تماس بگیرد.
بااین‌حال، براساس گفته‌های حوریه مصدق، محقق سازمان عفو بین‌الملل که با مردم ولایت قندوز در تماس شده بود، خانه‌های کارکنان سازمان‌های غیردولتی، غارت و سوزانده می‌شود.
خانم سروری، هماهنگ‌کننده‌ی خانه‌ی امنی که توسط گروه «زنان برای زنان افغان» اداره می‌شود، زمانی که در جاده‌ای خارج از قندوز بود، از وزیر جدید امر به معروف تماسی دریافت می‌کند و روز بعد می‌شنود که طالبان جست‌وجوی خود در شهر را ادامه داده‌اند.
خانم سروری گفت که جنگ‌جویان شورشی به خانه‌ی یکی از همکاران او رفته بودند که سرپرست یکی از خانه‌های امن برای زنان بود. خانم سروری گفت که گرچه این سرپرست در خانه‌اش حضور نداشت و مخفی شده بود، طالبان مجازات خود را اجرا کردند: شوهر این سرپرست به ضرب گلوله کشته شد و سپس آن‌ها پسر ۲۰ ساله‌اش را ربودند. خانم سروری گفت که آن‌ها درمورد قتل‌های متعدد دیگری نیز در آن منطقه شنیده‌اند.
اما به‌نظر می‌آمد که در روزهای بعد، برنامه‌های طالبان برای ولایت قندوز تغییر کرد و آن‌ها شروع به استخدام جنگ‌جویان جدید کردند. آقای خالد گفت زمانی که او خانه‌اش را ترک کرده بود تا ببیند در شهر چه جریان دارد، یکی از شبه‌نظامیان طالبان را با قلم و کاغذی در دست دید که مردان جوان را ترغیب می‌کرد تا به آن‌ها بپیوندند و علیه «کفار و رژیم دست‌نشانده» بجنگند. او گفت که پیش از دورشدن از آن‌جا، حدود هشت مرد جوان را شمرده بود که درمیان ثبت‌نام‌کنندگان بودند.
آقای خالد گفت: «من فکر کردم که این ایده‌ی خوبی برای فرارکردن از آن‌جاست… آن‌ها (طالبان) می‌گفتند کسانی که ثبت‌نام کنند، می‌توانند دوستان خود را نیز به همراه بیاورند».
چهارشنبه شب، وحشت جدیدی شهر را فرا گرفت: زمانی که کماندوهای افغان برای پس‌گرفتن شهر از طالبان آمدند و شهر تبدیل به صحنه‌ی نبرد شد.
روز پنجشنبه، تعداد کمی از مردم جرات بیرون‌آمدن از خانه‌های‌شان را داشتند. آن‌ها در خانه‌های‌شان ماندند تا از تیراندازی‌ها، و ردوبدل شدن خمپاره و راکت میان طالبان و نیروهای امنیتی افغان که وارد شهر شده بودند، در امان بمانند.