دوربودن مراکز بهداشتی و نبودن سیستم حمل و نقل منظم در افغانستان از مشکلات مهم روستانشینان است.
باشندگان روستاها بیشتر مریض‌های خود را با چهارپایان تا مراکز بهداشتی می‌رسانند.
برای حل این مشکل در بامیان، ریاست صحت عامه (بهداشت و درمان) با همکاری صندوق حمایت از اطفال ملل متحد، در مراکز بهداشتی فرعی آمبولانس‌های سه‌چرخه را به صورت آزمایشی به کار گرفته‌اند.
بر اساس معیارهای وزارت صحت افغانستان، برای مراکز درمانی فرعی آمبولانس در نظر گرفته نشده است.
آمبولانس‌های سه‌چرخه در جاده‌های خاکی و پر پیچ و خم بامیان، روستا به روستا به دنبال بیماران می‌روند، چون مراکز بهداشتی انگشت‌شمار موجود، دور هستند و مردم فقیر.
این آمبولانس‌ها تفاوت زیادی با موتورسیکلت‌های سه‌چرخه باربری ندارند. تنها با پارچه‌های پلاستیکی پوشانده شده و یک تخت برای بیمار و دو چوکی (صندلی) کوچک برای همراهان او دارند.
قرار است این آمبولانس‌ها که اکنون شمارشان به ده عراده می‌رسد برای شش ماه به گونه آزمایشی در این ولایت فعالیت کنند. به گفته مسئولان اگر این آمبولانس‌ها در بالا بردن دسترسی مردم به خدمات بهداشتی موثر واقع شوند، تعداد آنها افزایش خواهد یافت.
در این آمبولانس‌ها هشت قلم دارو هم برای بیماران وجود دارد که اگر بود، راننده آمبولانس به مریض تجویز می‌کند. راننده‌های این آمبولانس‌ها آموزش دیده‌اند که چگونه به مریضان کمک کنند؛ چون دکتر و پرستاری در این آمبولانس‌ها حضور ندارد.
محمد یاسین، ساکن روستای سوماره در شرق مرکز بامیان است. او هشت سال است که به عنوان کارمند صحی رضاکار (داوطلب) کار می‌کند.
دسترسی به او آسان است. تمام مردم این منطقه شماره تلفن او را دارند.
محمد یاسین می‌گوید هر ساعت از شب یا روز که مردم تماس بگیرند، به دنبال بیماران می‌رود و آنها را به بیمارستان می‌رساند. او یک دوره آموزشی چهارماهه را برای رسیدگی به بیماران فراگرفته است.
محمد یاسین در ماه جاری ۲۵ مریض و در ماه گذشته ۲۷ مریض را از این محل به بیمارستان انتقال داده است.
به گفته او این آمبولانس‌ها در زمستان کارایی خوبی نخواهند داشت زیرا ریزش برف جاده‌ها را مسدود می‌کند و موتور این سه‌چرخه‌ها هم ضعیف است.
در این روستا حدود صد خانواده زندگی می‌کنند. در گذشته ساکنان محل پس از دو ساعت پیاده‌روی، به مرکز بهداشتی می‌رسیدند، اما حالا آمبولانس‌های سه‌چرخه آنها را در کمتر از بیست دقیقه به آنجا می‌رسانند.
روستاییان سوماره می‌گویند که در گذشته بعضی از بیماران به دلیل دسترسی نداشتن به سیستم حمل و نقل و دور بودن مراکز بهداشتی، جان خود را از دست می‌دادند.
زین الله، ساکن روستای دهن نوشور این منطقه است. او از خدمات آمبولانس‌های سه چرخه راضی است. می‌گوید پسرش مریض شده بود و به وسیله همین آمبولانس‌ها به موقع به مرکز بهداشتی رسید.
با این حال والی بامیان از فعالیت این وسایل نقلیه راضی نیست.
طاهر زهیر می‌گوید که فعالیت این آمبولانس‌ها در مناطق شهری مناسب است اما در جاده‌های خاکی و روستاهای دورافتاده این ولایت کارایی قناعت‌بخشی ندارند .
اما ریاست صحت عامه بامیان می‌گوید بدیلی بهتر از آمبولانس سه‌چرخه برای روستاها ندارد. تیمور شاه یوسفی، رئیس بهداشت بامیان می‌گوید: "اگر این آمبولانس‌ها نباشد، مردم مجبور هستند بیماران خود را به وسیله مرکب یا اسب و یا هم پیاده به مراکز صحی برسانند."
به گفته او فعالیت این سه‌چرخه‌ها در انتقال مریضان به خصوص زنان باردار به مراکز بهداشتی و درمانی موثر بوده است.
ولایت بامیان در مرکز افغانستان حدود نیم میلیون جمعیت دارد. این ولایت نزدیک به صد مرکز بهداشتی دارد و در تمام این مراکز ۴۰ دکتر متخصص به شمول شش دکتر متخصص زنان کار می‌کنند.
در هیچ یک از ولسوالی‌های این ولایت حتی یک دکتر زنان نیست. با این حال مسئولان می‌گویند همه باشندگان بامیان به خدمات بهداشتی دسترسی دارند.
منبع: بی بی سی فارسی