امروز روز جهانی جمعیت است. افغانستان از شمار کشورهای است که هنوز جمعیت دقیق در این کشور مشخص نیست. تمام برنامه‌ریزیهای اقتصادی و توسعه انسانی در این کشور براساس ارقام برآورد شده انجام می‌شود.
اداره مرکزی افغانستان جمعیت تقریبی این کشور را ۲۸،۶ میلیون نفر برآورد کرده است که بیش از نیم آن مردانند.
به گفته مقامات نبود امنیت یکی از چالش‌های اصلی بر سر راه سرشماری سراسری در این کشور است و اداره مرکزی آمار افغانستان هم تاکنون هیچ برنامه‌ای در این راستا ندارد.
اکنون برای پُر کردن این خلاء ملی، مرکز آمار افغانستان با همکاری نمایندگی صندق جمعیت سازمان ملل در افغانستان، آمارگیری اقتصادی-اجتماعی و دموگرافیکی را آغاز کرده است که روش بدیل برای جمع آوری ارقام است.
آمار دقیق جمعیت کشورها برای اجراء برنامه‌های توسعه انسانی و اقتصادی از اهمیت حیاتی برخوردار است و کشورها هر پنج یا ده سال مبادرت به سرشماری می کنند ولی در افغانستان بیش از سه و نیم دهه است که آمارگیری از جمعیت این کشور انجام نشده است.
تمام برنامه های دولت و نهادهای غیردولتی براساس جمعیت تقریبی است که اداره مرکزی افغانستان هر ساله در اختیار آنان قرار می دهد.
اداره مرکزی آمار افغانستان می‌گوید که آمار جمعیت این کشور برآورد شده است
شیرمحمد جامی زاده رئیس اداره مرکزی احصائیه (آمار) افغانستان می‌گوید که ارقام تخمینی ارائه شده توسط اداره آمار افغانستان نیز معتبر بوده و براساس شیوه‌های علمی معمول در جهان بدست می‌آید.
آقای جامی زاده می‌گوید که این اداره به منظور دریافت تفاوت میان برآورد و ارقام واقعی به گونه امتحانی در کابل آمارگیری خانوار را انجام داد که نتایج دو آمار با هم بسیار نزدیک بود.
او به بی بی سی گفت: "به‌طور مثال در سال ۱۳۹۳ جمعیت تخمینی کابل ۴،۲ میلیون نفر بر آورده شده بود، ولی آمارگیری که در همین سال از طریق خانوار صورت گرفت، نتایج آن حدود ۴،۱۱ میلیون بود، که تفاوت بسیار ناچیز است."
آقای جامی درباره اینکه چرا در سراسر افغانستان تاکنون آمارگیری از جمعیت افغانستان انجام نشده، گفت که "یگانه ملحوظ عدم شرایط مناسب برای اجرای آمار گیری در سراسر کشور شرایط امنیتی افغانستان است."
اداره مرکزی آمار افغانستان به همکاری صندوق جمعیت ملل متحد آمارگیری اقتصادی-اجتماعی و دموگرافیکی (جمعیت شناسی) را از سال ۲۰۱۱ در افغانستان آغاز کرده است.
این آمارگیری در سطح روستاها انجام و در مورد ترکیب جمعیت، آموزش، وضع اشتغال و مشخصات مسکن که برای تعیین نیازمندی‌های بخش‌های مختلف جمعیت کشور اهمیت اساسی دارد، معلومات جمع آوری می‌کند.
خانم انت ساچس رابرتسن، رئیس صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان می‌گوید که دشوار است آمارگیری ۲۴ ولایت دیگر در مدت زمان باقی مانده تکمیل شود
مدت این برنامه هفت سال است ولی با گذشت چهار سال تنها آمارگیری از هفت ولایت پایان یافته است. سه سال باقیست اما به گفته خانم انت ساچس رابرتسن، رئیس صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان دشوار است که آمارگیری ۲۴ ولایت دیگر در مدت زمان باقی مانده تکمیل شود.
او ارقام جمع آوری شده این آمارگیری را معتبر خوانده و گفت که آنان آماده اند با اداره مرکزی آمار افغانستان در این زمینه کمک کنند.
به گفته او روند جمع آوری معلومات با معیارهای بین‌المللی صورت می‌گیرد. کارمندانی که استخدام شده نیز در زمینه آمارگیری اقتصادی-اجتماعی و دموگرافیکی در سایر کشورها کار کرده اند.
او گفت که این افراد از نظر فنی کارمندان اداره مرکزی آمار افغانستان را یاری می‌رسانند، با آنان در زمینه روش کار، چگونگی تدوین پرسش نامه‌ها، تکمیل پاسخ‌نامه‌ها و تحلیل پاسخ‌ها کار می‌کنند.
افغانستان برنامه‌ریزی کرده بود که در سال ۱۳۸۷ آمارگیری سراسری را شروع کند، اما آقای جامی‌زاده می‌گوید که به علت ناامنی در برخی از ولایت‌ها، حکومت افغانستان از اجرای این طرح صرف نظر کرد.
به گفتۀ جامی زاده تا امنیت تامین نشود، از آمارگیری سراسری نیز خبری نخواهد بود.
نتایج اولین آمارگیری سراسری جمعیت که از سال ۱۳۵۶ شروع شده بود، در سال ۱۳۵۸ اعلام شد که دولت افغانستان نتایج آن را ناقص می‌داند. در این طرح بیش از ۶۰ درصد جمعیت کشور آمارگیری شد و بقیه براساس آن برآورد شدند که جمعیت کشور در آن زمان حدود ۱۳ تا ۱۴ میلیون نفر اعلام شد.
آقای جامی می‌گوید که اداره اش تعدد آمار را توانسته است کنترل کند
اداره مرکزی آمار افغانستان درنظر دارد یک آمارگیری جدید زیر نام وضعیت زندگی مردم افغانستان راه اندازی کند که تشخیص نفوس از لحاظ سنی، عرضه خدمات بهداشتی، آموزشی، وضعیت ساختمان ها و سایر اطلاعات لازم و ضروری را برای سیاست گذاران حکومت شامل است.
اداره مرکزی آمار افغانستان می‌گوید، بجز اطلاعات نظامی، این اداره آمار و ارقام سایر بخش‌ها را دارد که برای همگان قابل دسترس است.
در افغانستان اداره و نهادها به صورت مستقل آمار و ارقامی را در سالهای گذشته نشر کرده‌اند، ولی مسئولان اداره مرکزی آمار می‌گویند که در این اواخر از مشکلات جلوگیری کرده‌اند.
منبع:بی بی سی