طالبان در 12 آوریل، آغاز عملیات سالانه بهاری‌شان را تحت نام «عملیات عمری» اعلام کردند.این عملیات بهاری طالبان به نام بنیان‌گذار این جنبش «ملا محمد عمر» نام‌گذاری شده است. گروه طالبان در اعلامیه‌ای که در وبسایتشان نشر شد، در جریان این عملیات از راه‌اندازی حملات گسترده و بزرگ در مواضع دولتی، با استفاده از تاکتیک‌های تهاجمی و حملات انتحاری در شهر‌ها، خبر دادند. در ادامه آغاز این‌گونه حملات، هفته گذشته در اثر یک انفجار مرگبار در شهر کابل، 64 نفر کشته شدند.
دیپلمات نوشت: فصل جنگی سال جاری، مسیر آینده جنگ افغانستان را مشخص خواهد کرد و بروز درگیری‌های داخلی نیز قریب‌الوقوع و تا اندازه‌ای حتمی به نظر می‌رسد.
افزایش خشونت‌ها و تسریع بی‌ثباتی
اعلام عملیات بهاری می‌تواند نشان‌دهنده افزایش بیش از پیش خشونت‌ها و تسریع بی‌ثباتی در این کشور باشد.
پس از آغاز خروج نیروهای خارجی از افغانستان در سال 2014، طالبان در اوایل با وجود عقب‌نشینی به‌خاطر افشاشدن مرگ ملاعمر، قوی و قوی‌تر شده‌اند. در اثر خشونت‌های سال گذشته، در سراسر افغانستان 11 هزار غیرنظامی جان داده‌اند.
راه‌اندازی عملیات بهاری طالبان، مانع بزرگی برای پروسه نوپای صلح افغانستان است. گروه هماهنگی چهارجانبه متشکل از کشورهای چین، آمریکا، پاکستان و افغانستان برای از سرگیری گفت وگوهای صلح میان دولت افغانستان و طالبان، در دسامبر سال گذشته در اسلام‌آباد، ایجاد شد.
این گروه تاکنون 4 نشست را برگزار کرده است (2 نشست در کابل و 2 نشست دیگر در اسلام‌آباد). اما در حل اختلافات روی جزئیات عملیاتی مذاکرات، ناکام مانده است.
امیدها نقش بر آب شد
با وجود این اختلافات، گروه هماهنگی چهارجانبه امیدوار بود که اولین دیدار رو در رو میان کابل و طالبان را در ماه آوریل، برگزار کند. ولی عملیات بهاری طالبان، امیدواری‌ها برای یافتن یک راه‌حل سیاسی برای جنگ افغانستان را نقش بر آب کرد.
این گزارش می افزاید: از همان آغاز، اختلافات غیرقابل حلی میان کابل و طالبان وجود داشت؛ اختلافاتی که پروسه صلح را از شروع محکوم به شکست کرده بود.
طالبان به صورت روشن، خواهان آزادی زندانیان این گروه، حذف این گروه از لیست تحریم‌های سازمان ملل، برداشته‌شدن موانع سفرهای اعضایشان و رسمیت یافتن دفتر قطر به‌عنوان دفتر رسمی سیاسی طالبان برای گفتگوهای صلح، شدند.
در مقابل، حکومت افغانستان خواهان گفتوگوهای بدون شرط شده بود و تاکید کرده بود که خواسته‌ها باید در جریان گفت‌وگوها بحث شوند.
دوماً، طالبان از حکومت افغانستان خواستار یک چهارچوب زمانی مشخص برای خروج کامل نیروهای خارجی شده بود؛ چیزی را که حکومت کابل آماده ارائه آن نبود (براساس موافقت‌نامه امنیتی دوجانبه، نیروهای آمریکایی می‌توانند تا آخر سال 2024 در افغانستان حضور داشته باشند).
بالاخره، دولت افغانستان علاوه بر این توقف خشونت‌ها و به رسمیت شناختن حکومت افغانستان و قانون اساسی این کشور از سوی طالبان، خواست تا به یک توافق تقسیم قدرت با این گروه دست یابد. اما در مقابل، طالبان از میان دیگر گزینه‌ها، گفتوگوهای صلح را تنها به‌عنوان یک وسیله برای برگشت به قدرت می‌دیدند.
روحیه طالبان تقویت شده بود
روحیه طالبان با پیروزی‌های نظامی سال گذشته‌شان در افغانستان، بسیار زیاد تقویت شده است. رهبری ارشد طالبان با رد صریح گفت‌وگوها با کابل، فشار دستگاه نیرومند نظامی پاکستان بر این گروه را انکار کرده است.
با چنین عملکردی، آنها خودشان را خارج از سایه اوامر نظامی پاکستان نشان داده‌اند و تا اندازه‌ای تصویر نیابتی‌شان را رد کرده‌اند.
«ملا اختر محمد منصور» رهبر جدید طالبان با شروع عملیات بهاری این گروه، خودش را به‌عنوان یک رهبر مشروع و قاطع این جنبش شبه‌نظامی، نشان داده است.
منصور نه‌تنها توانسته شکاف‌های به‌وجود آمده پس از مرگ ملا عمر را در این گروه ترمیم کند، بلکه در تبدیل پیروزی‌های سریع این گروه در میدان‌های جنگ، به یک روایت سیاسی متفاوت در اذهان توده مردم افغانستان، نیز موفق شده است.
دیپلمات نوشت: با ورود «ملا قیوم ذاکر» یک فرمانده بانفوذ نظامی طالبان همراه با «ملا منان» و «ملا یعقوب» برادر و پسر ملا عمر، موضع نظامی طالبان باز هم تقویت و نقاط ضعف و کشمکش‌های درونی این گروه برطرف خواهد شد.
«سراج‌الدین حقانی» رهبر شبکه حقانی در رفع این اختلافات نقش مهمی را ایفا کرده است. مهم‌تر از آن، چندین فرمانده با نفوذ و جنگ‌جویان داعش دوباره به گروه طالبان پیوسته‌اند.
بازی اتهام زنی افغانستان و پاکستان
طالبان در ادامه استراتژی سال گذشته‌اش، در هر 2 بخش افغانستان، شمالی و جنوب، برای به‌عقب راندن نیروهای افغان، عملیاتهایی را راه‌اندازی می‌کنند. تمرکز عملیات بهاری امسال طالبان روی تسخیر مناطق بیشتر برای تقویت موضع این گروه و نشان‌دادن ضعف حکومت افغانستان خواهد بود.
این عملیات بهاری، تاثیر مستقیمی روی روابط افغانستان و پاکستان خواهد داشت. با شدت‌یافتن درگیری‌ها، بازی واردسازی اتهام میان کابل و اسلام‌آباد نیز شدت خواهد یافت.
حکومت افغانستان از طریق جامعه بین‌المللی و آمریکا تلاش خواهد کرد تا بر پاکستان فشار بیاورد که علیه پناهگاههای این گروه در خاک‌ش اقدام کند. خواست‌های مشخصی مثل، بازداشت سران ارشد گروه طالبان یا تعقیب آنها در پاکستان، می‌تواند شامل مطالبات افغانستان از پاکستان باشد.
شدت یا بالا گرفتن درگیری‌ها در افغانستان، در سطح جهانی نیز تاثیرات منفی خواهد داشت.
این درگیری‌ها منتهی به مهاجرت سیل‌آسای افغان‌ها به کشورهای اروپایی خواهد شد؛ که این کشورها بیش از پیش در سیل مهاجرین سوری، گیر کرده‌اند.
افغانستان به‌خاطر آینده نامعلومش و رشد بیکاری، به صورت وخیمی دچار فرار فزاینده مغزها شده است. بدترشدن اوضاع در افغانستان، بر جامعه بین‌المللی نیز فشار خواهد آورد تا کمک‌های مالی‌شان را برای حفظ دولت تحت حمایت آمریکا در این کشور، افزایش دهند.
کاهش امیدواری‌ها برای رسیدن به موافقت‌نامه سیاسی در مورد جنگ افغانستان و بی‌اعتنایی طالبان، چشم‌انداز فرو رفتن افغانستان در هرج و مرجی دیگر را تقویت خواهد کرد. اگر چنین شود جنگ مداوم، زخمی ناسور برای منطقه خواهد شد.
منبع:خبرگزاری فارس