شیرین گل، یکی از شهروندان میمنه است. او وقتی قصد سفر به کابل کرد، دو نگرانی داشت؛ یکی امنیت شاهراه و دیگری که باید پیش از سفر هفت ساعته نه چیزی بخورد و نه چیزی بنوشد.
در سفرهای قبلی تجربه تلخی از نبودن تشناب و نبودن مجال استراحت برای رفع نیاز مسافران زن در این شاهراه داشته است.
شیرین گل میگوید: "برای بینیاز شدن از رفتن به تشناب هیچ چیز نخوردم. گرسنگی دلم را بد میکرد و حالت تهوع پیدا کردم. چون محرم مرد همراه نداشتم تا مرا به یک دکان سماور یا جای دیگر میبرد، همه این مشکلات را تحمل کردم."
او همچنین میگوید: "ما ساعت سه عصر حرکت کردیم و ساعت ده به کابل رسیدیم."
در چند سال اخیر در افغانستان بیش از هشت هزار کیلومتر شاهراه، با هزینه ۴ و نیم میلیارد دلارآسفالت شده است. اما ظاهرا معیارهای جهانی برای استراحت مسافران و راننده در هر سه ساعت رعایت نشده است.
شاهراههای غیر معیاری
احمدشاه وحید، معاون وزرات فواید عامه افغانستان میگوید ساختن توالت در شاهراهها در پروژههای شاهراهسازی گنجانده نشده است.
آقای وحید اما با اشاره به مشکل نبودن توالت در شاهراهها میگوید: "در حال حاضر این مشکل تا حد زیادی رفع شده زیرا در تانکهای تیل (پمپ بنزینها) و مساجدی که جدیدا درمسیر شاهراهها ساخته شده این موضوع در نظر گرفته شده که تا حدی زیادی توانسته مشکل را رفع کند."
ولی آنچه آقای وحید میگوید با روایتهای شمار زیادی از مسافران همخوانی ندارد.
زرمینه قصد سفر به قندهار را دارد. او میگوید: "در تمام مسیر راه تشناب نیست. همه به دشتها میروند و رفع مشکل میکنند."
او همچنین میگوید: "ما کودکان خود را به آنجا میبریم و خودمان خود را نگهمیدارم (تحمل میکنیم) چون برای زنها رفتن به دشت در حالی که دیگر مسافران این سو و آن سو میگردند، بد است."
لیلا، خانمی که از پکتیا به کابل میآید بیماری شکر (قند) و فشار خون دارد. او با اشاره به نبودن توالت در مسیر طولانی شاهراه میگوید: "بیماریم افزایش مییابد. فکر میکنم میمیرم."
خانم لیلا از تجربههای گذشته خود یاد میکند: "در برخی مواقع چند زن با هم یکجا میشویم چادرها (برقع) را میگیریم و مثل خیمه میسازیم و یکی دو نفر درمیان مینشنیم و رفع مشکل میکنیم. در برخی مواقع لباسهای ما کثیف میشود و از نمازخواندن میمانیم."
داستان همه یکسان نیست
شماری از مسافران شاهراهها که در موترهای (خودرو) شخصی و کوچک سفر میکنند به این مشکلات کمتر مواجهاند. در اکثر موارد تمامی مسافران اعضای یک خانواده هستند و میتوانند هر زمان که بخواهند موتر را متوقف کرده وخود را راحت بسازند.
در شماری از شاهراهها هم اتوبوسهای مدرن راه افتاده که در خود توالت دارند اما هزینه سفر با آنها بالاست.
در شرایط افغانستان مردها میتوانند در هر شرایطی حتی با نبودن توالت در شهر یا هم در شاهراه مشکل خود را حل کنند. این زنان هستند که نه تنها در شاهراهها بلکه در شهرها هم با مشکل زیاد مواجه اند.
شماری از آنها میگویند در اکثر موارد حتی خرید خود را نیمه گذاشته و صرفا برای راحت ساختن خود به خانه میروند. و عده دیگری میگویند به محلاتی مثل وزارتخانهها، شفاخانهها، کتابخانه و یا خانه دوستان و اقارب خود برای رفع مشکل میروند.