میزگرد تخصصی که با حضور چهره‌های فرهنگی و فعالان رسانه‌های افغانستان به ابتکار روزنامه «عصرنو» در «مزارشریف» برگزار شد، موضوعاتی از قبیل کارکرد رسانه‌ها در 14 سال گذشته و وضعیت فعلی آنها، نفوذ فرهنگ بیگانه به افغانستان، چالش‌های کار رسانه‌ای و عوامل آنها مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در این نشست، «صالح محمد خلیق» نویسنده و شاعر و رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ، «نجیب الله پیکان» فعال رسانه‌ای و رئیس رادیو تلوزیون جهانی آرزو، «نورآقا شریفی» استاد دانشگاه و مسئول دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد (نی) در شمال، «قاضی سیدمحمد سامع» رئیس کمیسیون حقوق بشر منطقه شمال، «سید اسحاق شجاعی» نویسنده و مدیر مسئول روزنامه عصرنو و «ذبیح الله عسکرزاده» نویسنده و خبرنگار حضور داشتند.
در آغاز این نشست مدیرمسئول روزنامه عصرنو با تأکید بر اینکه رسانه‌های آزاد در 15 سال گذشته از مهم‌ترین دستاوردهای مبارزات مردم افغانستان بوده گفت: دیدگاه‌های مثبت و منفی گوناگونی درباره کارکرد رسانه‌ها در این سال‌ها وجود دارد اما آنچه مهم است این است که ما در ابتدا باید ببینیم که این رسانه‌ها در این سال‌ها چه باید می‌کردند که نکردند و چه نباید می‌کردند که کردند.
شجاعی با اشاره به رسالت ملی رسانه‌ها ادامه داد: بالا بردن سطح فکر و اطلاعات جامعه، ارائه آموزش در برخی از زمینه‌های مورد نیاز مردم، فرهنگ‌سازی برای عموم، ارائه راهکار در برخی از مشکلات، تحکیم و تثبیت مردم سالاری، ایجاد ارتباط بین مردم و دولت و محافظت از آزادی بیان، آزادی‌های مدنی و دموکراسی برخی از وظایف و رسالت رسانه‌های مردمی است. حال باید دید که رسانه‌های ما تا چه اندازه در مشکلاتی مانند ناامنی، فساد اداری، فقر، مهاجرت و ... در کنار مردم بودند یا نبودند.
«صالح محمد خلیق» رئیس اداره اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ در این میزگرد با اشاره به دستاورد رسانه‌ها در 15 سال گذشته گفت: تکثر و تعدد رسانه‌ای، آزادی و پیشرفت در امور رسانه‌ها قابل توجه و محسوس بوده است.
خلیق افزود: عملکرد سال گذشته رسانه‌ها در کیفیت و کمیت رسانه‌ها در افغانستان بی‌سابقه بوده است؛ طوریکه ما امروز 70 تلویزیون، 170 رادیو، 1500 نشریه، 1000 مجله چاپی و 9 آژانس خبری در افغانستان داریم.
به گفته وی در حال حاضر تنها در ولایت بلخ 12 تلویزیون، 17 رادیو، 30 نشریه، 4 آژانس خبری (نمایندگی‌ها) و 5 مجله چاپی فعالیت دارند.
رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ تصریح کرد که علاوه بر اینها چندین کانال و رادیوی دیگر هم در حال به روز رسانی و اخذ فرکانس می‌باشند.
به گفته خلیق 2میلیون نفر در افغانستان به خدمات اینترنتی دسترسی دارند که 75 درصد آنان در صفحات اجتماعی عضو هستند.
در ادامه این میزگرد «نجیب الله پیکان» رئیس رادیو تلویزیون جهانی آرزو، با تائید به پیشرفت رسانه‌ها در دهه گذشته، گفت: تنها دستاورد افغانستان بعد از سقوط طالبان همین رسانه‌ها بوده است؛ اما بیشتر این رسانه‌ها به دلیل مدیریت نشدن خوب، در شرایط خوبی قرار ندارند.
پیکان تصریح کرد: بیشتر رسانه‌های افغانستان توسط نهادهای حامی خارجی و یا افراد قدرتمند به وجود آمده و از سوی آنها حمایت مالی می‌شوند که این امر باعث شده تا در بیشتر مواقع، این رسانه‌ها سلیقه‌ای عمل کرده و یا وابستگی به این افراد داشته باشند.
وی با بیان اینکه رسانه‌ها باید توسط حکومت مدیریت بهتری شوند افزود: اگر رسانه‌ها در دهه گذشته موفق می‌بودند امروز افغانستان در وضعیت فعلی قرار نمی‌داشت و در شرایط خیلی بهتری قرار می‌داشت.
«نورآقا شریفی» مسئول دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد (نی) در شمال و رئیس کمیته دادخواهی از حقوق خبرنگاران، با لحن شکایت‌آمیزی اظهار داشت: دستاوردهای کنونی رسانه‌ها هیچ ربطی به حکومت ندارد و حکومت به جای کمک کردن به رسانه‌ها برای آنان موانع ایجاد کرده است.
شریفی گفت: قانون رسانه‌ها توسط حکومت توضیح داده نشده و تنها 2 بار توسط رئیس جمهور اسبق رد شد؛ وزیر اطلاعات و فرهنگ سابق، آزادی بیان را قصه مفت خواند، بارها محدودیت‌ها از طرف ادارات دولتی در مقابل خبرنگاران ایجاد شده است.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به مشکلات کار رسانه‌ای در افغانستان گفت: از آغاز سال 2001 تاکنون 634 مورد خشونت علیه خبرنگاران صورت گرفته که 344 مورد آن توسط خود حکومت صورت گرفته و عاملین آن هم مجازات نشده‌اند.
شریفی افزود: پس چطور می‌توانیم بگوییم دستاوردهای فعلی رسانه‌های افغانستان توسط حکومت صورت گرفته است. کافی است که به رادیو و تلویزیون دولتی نگاه کنیم که با داشتن هزینه‌های خوب، چه حال و روزی دارد!
در بخش دیگری از این نشست «قاضی سید محمد سامع» رئیس کمیسیون حقوق بشر منطقه شمال، با اشاره به وضعیت کمی و کیفی رسانه‌ها در افغانستان اظهار داشت: سازمان‌های مردم نهاد غیردولتی بی‌اندازه رسانه ایجاد کردند و از طرفی سپردن این رسانه‌ها به افراد بی‌تجربه باعث شد تا بیشتر این رسانه‌ها به دلائل مختلفی سقوط کنند.
سامع با تاکید به ضعف دولت در مسائل فرهنگی خاطرنشان کرد: شبکه‌های رسانه‌ای در افغانستان به دلیل اینکه بیشتر پروژه‌ای هستند و توسط سازمان‌های مردم نهاد غیر دولتی حمایت می‌شوند سلیقه‌ای عمل می‌کنند؛ وابستگی آنها به سازمان‌های مردم نهاد غیر دولتی یا حمایت کنندگان شان باعث شده تا آنها در بعضی مواقع ناهنجاری‌های اخلاقی و فرهنگی کشورهای همسایه را هم ترویج کنند.
وی با بیان اینکه اگر فضای فرهنگی ضعیف باشد، افغانستان شاهد نفوذ فرهنگ بیگانه خواهد بود، تصریح کرد: وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌تواند بالای رسانه‌ها و برنامه‌های آنان کنترل بیشتری داشته باشد.
نورآقا شریفی برخی چالش‌های عمده پیشرو رسانه‌های افغانستان را کمبود مواد تولیدی داخلی برای انتشار، عدم امنیت فکری و جانی خبرنگاران، نبود تعامل و همفکری بین اهل رسانه، عدم تقسیم صحیح منابع بودجه‌ای بین رسانه‌ها عنوان کرد.
«صالح محمد خلیق» رئیس اطلاعات و فرهنگ ولایت بلخ، در ادامه گفته‌های شریفی گفت: مشکلات کمبود مواد تولیدی برای نشر، مثل سریال‌ها، فیلم‌ها و موزیک و غیره در تمام جهان موجود است و همه رسانه‌های جهان مجبور هستند که از مواد خارجی برای کمبود انتشارات خود استفاده کنند؛ اما در افغانستان این مشکل خیلی زیادتر از دیگر مناطق است.
به گفته رهین وزیر اطلاعات و فرهنگ پیشین، نبود اسپانسر برای ساخت این مواد، نبود هنرپیشه و کارمندان حرفه‌ای ساخت از جمله مشکلات بزرگ فراروی افغانستان می‌باشد.
در ادامه این نشست شریفی درباره خروج 300 تن از اعضای خانواده رسانه در یک سال گذشته از افغانستان، با تایید این موضوع تصریح کرد که این افراد بعد از افزایش خشونت‌ها علیه خبرنگاران مجبور به ترک افغانستان شده‌اند.
مسئول دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد (نی) در شمال، با تاکید بر اینکه در سال 2015 خشونت علیه خبرنگاران، 20 درصد افزایش یافته است، افزود: حکومت وحدت ملی به هیچ یک از تعهدهای خود که به خبرنگاران و رسانه‌ها داده بود عمل نکرده، هیچ یک از پرونده‌های خشونت‌ها علیه خبرنگاران بررسی نشده و حتی خشونت‌ها هم افزایش یافته است.
در پایان این نشست پیکان با بیان اینکه حکومت در وضعیت دشوار اقتصادی، مالیات رسانه‌ها را افزایش داده گفت: مالیات رسانه‌ها باید با توجه به درآمد آنها تطابق داشته باشد.
وی گفت: رادیوهای محلی با در آمد کم خود و تلویزیون‌های قدرتمند هم با درآمد میلیونی خود به یک میزان (صد و شش هزار افغانی) مالیات می‌پردازند که رویه‌ای ظالمانه است.
منبع:خبرگزاری فارس