پس از ۲۰ سال توقف، نخستین فابریکه تولید سمنت افغانستان یک بار دیگر با سر و صدا، در حومه شهر نزدیک به کابل با خرد کردن سنگ آهک، برای تولید سمنت و با تسمه‌ای نقاله‌شده که به کوره تازه‌بازسازی‌شده وصل است، کارش را آغاز کرده است. در فضای سخت بی‌کاری و نبود شرکت‌های تولیدی و شغل، کارگران آرزوی بازگشایی این فابریکه را دارند که توسط انجنیران کشور چک در سال ۱۹۷۵ ساخته شد اما این فابریکه متأسفانه در دوره حاکمیت طالبان در سال ۱۹۹۵ مسدود شد. باز کردن دوباره این فابریکه، نمایانگر گشودن فابریکه‌ای است که در جریان سال‌های جنگ متوقف بوده است.
امیر محمد می‌گوید: «با فروش تولیدات داخلی و توسعه تولیدات شرکت‌ها، ما می‌توانیم جوانان خویش را از رفتن به خارج کشور منصرف کنیم. در صورتی که در این‌جا فرصت‌های کاری باشد، آن‌ها می‌توانند با فامیل خود زندگی کنند و از کودکان خویش مواظبت کنند.» فابریکه سمنت جبل‌السراج، ۷۵ کیلومتر از کابل فاصله دارد و دور به نظر می‌رسد. حال پرسشی که مطرح می‌شود، این است که آیا این فابریکه آینده خوب و با توسعه را در پیش دارد و به تجهیزات و وسایل مدرن روز تجهیز خواهد شد. به گزارش سروی جیولوژیکی آمریکا که در سال ۲۰۱۱ گزارش داده است، فابریکه سمنت جبل‌السراج در حال حاضر ۱۵۰ کارمند دارد. در حال حاضر این یک فابریکه کوچک است و روزانه ظرفیت تولید ۱۰۰ تن سمنت را دارد. امکانات و تجهیزات این فابریکه عمر بیشتر از ۴۰ سال دارد.
عبدالوکیل یکی از جمله کارگران اسبق، دوباره آمده است تا کارخانه را کمک کند که کارش را شروع کند. وی می‌گوید: «ما تلاش نهایی خود را می‌کنیم تا کارخانه به راه افتد و از ماشین‌آلات کهنه آن نیز استفاده می‌کنیم.» وی می‌افزاید «تا مدتی که ما برق داشته باشیم، آن‌ها کار خواهند کرد.»
سخنگوی وزارت معادن و پترولیم می‌گوید که گفتگوها در مورد راه‌اندازی کارخانه خصوصی بزرگ‌تر در جبل‌السراج از ماه‌ها به این‌سو جریان دارد اما برای حالا دولت تصمیم گرفته است تا کارخانه قدیمی را که هنوز قادر به کار کردن است احیا کند. محی‌الدین نوری، سخنگوی این وزارت می‌گوید: «این کارخانه مهم است و تولیدات با کیفیت بلند تولید می‌کند.» وی می‌افزاید که این کارخانه زمینه کار را نیز فراهم خواهد ساخت. به‌گفته او یکی از کارخانه‌های سمنت بزرگ افغانستان کارخانه سمنت غوری است. این کارخانه ظرفیت تولید روزانه ۱۰۰۰ تن سمنت را دارد. اما سرمایه‌گذاران داخلی میلیون‌ها تن سمنت را از ایران و پاکستان به کشور وارد می‌کنند.
رقابت شدید در بازارها سبب شده است تا تولیدات داخلی سمنت را در بازارهای عمومی کابل پیدا کنیم. با این وجود سمنت داخلی انباشته شده و قیمت آن کم است. با این حال وضعیت سخت‌تری را بر سمنت خارجی وضع کرد که از صدها مایل با موترها به کشور وارد می‌شوند. ارشاد شینواری یکی از تاجران می‌گوید: «ما تنها سمنت پاکستانی داریم. سمنت ساخت افغانستان به ما نمی‌رسد.» از زمان خروج نیروهای بین‌المللی در سال ۲۰۱۴ از افغانستان، تقاضا برای مواد ساختمانی کاهش پیدا کرده است، اما مارکیت به کلی رکود نکرده و رئیس محمدی آرزومند است که تولیدات داخلی رشد کند.
او می‌گوید: «در افغانستان تقاضا برای سمنت بی‌نهایت زیاد است.» او می‌افزاید: «ما کارخانه‌ها را به راه انداختیم، بنا این برای تاجران فرصت سرمایه‌گذاری را مهیا خواهند کرد.» برای فعلاً فابریکه جبل‌السراج متکی به کمک‌های دولتی برای ادامه فعالیت است. از نگاه اقتصادی دشوار است اما در نزدیکی آن مردمی زندگی می‌کنند که دنبال کار می‌گردند. وزیر محمد یکی از کارگران کارخانه می‌گوید: «ما از کشورهای دیگر می‌خواهیم که این کارخانه را کمک کنند و ماشین‌های جدید بدهند تا جایگزین ماشین‌های کهنه بسازیم. این می‌تواند برای مردم ما نهایت مفید و مؤثر باشد، زیرا آن‌ها از دیر زمانی به این‌سو از فقر و ناامنی در افغانستان رنج می‌برند.»
- نویسندگان: میرویس هارونی و جمز مکنزی، رویترز / برگردان: ضیا صادق، روزنامه هشت صبح، چهارشنبه ۱۲ جوزا1395
منبع:پیام آفتاب