ساخت اپلیکیشن و نرم‌افزارهای کاربردی توسط دانش‌آموزان در برخی از مکتب های هرات رونق گرفته است. ده‌ها دانش‌آموز دختر در چندین مکتب در هرات سرگرم آموزش مهارت‌های کدنویسی‌اند.
آموزش مهارت‌های ساخت برنامه‌های کاربردی عمدتا برای تلفن‌های همراه پس از آن در این مکتب‌ها رونق گرفت که شماری از دختران در برنامه رقابتی بین‌المللی "تکنویش چلنج" از طریق اینترنت شرکت کردند.
در لیسه مهری هروی در هرات، تا کنون سه اپلیکیشن برای تلفن همراه ساخته شده است: یکی برای معرفی داروهای سنتی هرات، دیگری که راهنمایی است برای پیدا کردن شماره تلفن‌های ضروری و سومی هم صندوق شکایات است.
این تجربه‌ها اگرچه هنوز ابتدایی‌اند اما دانش‌آموزان امیدوارند تا در آینده بتوانند در سطح جهانی برنامه‌سازی کامپیوتری کنند.
آرزو اکبری دانش‌آموز کلاس یازدهم این مکتب می‌گوید این تلاش‌ها راه را برای ساخت نرم افزارهای جهانی فراهم می‌کند.
او می‌گوید:"اپلیکیشن‌ها دو گونه است؛ یکی برای کامپیوتر و نوع دیگر برای تلفن همراه ساخته می‌شود. ما برای تلفن همراه اپلیکیشن می‌سازیم. وبسایت و گیم (بازی‌های کمپیوتری) هم طراحی می‌کنیم. اگر کار با همین شدت پیش برود در آینده می‌توانیم نرم‌افزارهایی بسازیم که بتوانیم به سطح جهانی معرفی کنیم"
فرصتی برای دانش‌آموزان دختر
کدنویسی و مهارت‌های مربوط به حوزه تولید نرم‌افزارها در غرب افغانستان پدیده‌ای نسبتا تازه است.
روفه جامی، مدیر این مکتب می‌گوید در حال حاضر نه تا ده دانش‌آموز این مکتب با شوق و علاقمندی سرگرم آموزش این مهارت‌اند. او افزوده است: "نیاز است تا ما مضمون خاصی در این مورد برای تدریس داشته باشیم. اگر خواسته باشیم که این کشور آباد شود، باید نسل نو ما این مهارت‌ها را بیاموزد."
برنامه "تکنویشن چلنج" از سوی یک نهاد علمی راه‌اندازی شده که مقر آن در آمریکا است. هدف از این برنامه تشویق دختران در ده‌ها کشور جهان است.
بر اساس این برنامه، دختران زیر هجده سال می‌توانند به صورت داوطلبانه در وبسایت آن عضو شوند و مهارت ساخت نرم‌افزار را بیاموزند.
زینب امینی که دو سال پیش به عضویت این وبسایت پذیرفته شد، ده‌ها تن از دانش‌آموز دختر را هم به شرکت در این برنامه توصیه کرده است.
او می‌گوید:"شرکت در برنامه تکنویشن چلنج یک فرصت بین‌المللی در اختیار شاگردان می‌گذارد."
خانم امینی که نماینده این برنامه در هرات است می‌گوید: "دختران افغان بدون همکاری نهادهای حمایت کننده مالی می‌توانند کار های مهمی داشته باشند. مشروط بر اینکه جا یا محلی برای کار داشته باشند."
کدنویسی و تولید نرم‌افزارها از مهارت‌هایی است که به نظر می‌رسد برای زنان در افغانستان می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد زیرا زنان افغان کمتر مجال کار در بیرون از خانه دارند و نرم‌افزارسازی کاری است که زنان می‌توانند در خانه هم به آن بپردازند و منبعی برای درآمد آنها باشد.
نقش کمرنگ اداره معارف
ریاست معارف هرات در این پیشرفت‌ها نقشی نداشته است، اما عبدالرحمن عزیزی معاون این اداره می‌گوید نیاز به گسترش این برنامه حالا احساس شده است.
آقای عزیزی گفته است که از وزارت معارف برای افزایش امکانات تکنیکی در این زمینه کمک خواهد خواست.
این آموزش‌ها از جدای از چیزی است که در دانشکده "کامپیوتر ساینس" دانشگاه هرات تدریس می‌شود. شرکت‌کنندگان در این طرح بیشتر به صورت آموزش خصوصی یا با پشتیبانی موسسات بین‌المللی مهارت مربوطه را فرا می‌گیرند.
اداره معارف (آموزش و پرورش) افغانستان هرچند به صورت محدود تعدادی کامپیوتر در برخی مکاتب/مدارس هم توزیع کرده ولی در این زمینه، کاری فراگیر به هدف آموزش دادن استفاده از ظرفیت‌های کامپیوتر و به خصوص نرم‌افزارسازی انجام نداده است.
در هرات حدود ۸۰۰ هزار نفر در بیش از ۱۱۰۰ مکتب درس می‌خوانند که تقریبا نیمی از آنان دختر اند.
گفته‌اند که دنیای امروز، دنیای تکنولوژی است. انتظار می‌رود مهارت‌های پردرآمد نرم‌افزارسازی در میان دانش‌آموزان افغان به تدریج به یک فعالیت روزمره تبدیل شود.
بی بی سی