دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا پس از هفت ماه بررسی، بالاخره در ماه جاری میلادی راهبرد جدید این کشور را در قبال اشغال افغانستان اعلام کرد. در این راهبرد امریکا از هندوستان خواسته است تا در تامین امنیت افغانستان کمک و به پاکستان هشدار داده است که پناهدادن به هراسافگنی بیش از این قابل قبول کاخ سفید نمیباشد.
اما مایکل مورل، سرپرست پیشین اداره اطلاعات امریکا در واکنش به راهبرد تازهی ترامپ گفته است که واشنگتن نمیتواند به اسلام آباد فشار بیاورد. به گفته او، ادامه این سیاست به ایالات متحده آسیب میرساند.سرپرست سابق اداره اطلاعات آمریکا گفته است که واشنگتن در مبارزه با تروریزم بدون همکاری پاکستان به نتیجه نمی رسد و ایالات متحده به مسیرهای زمینی و هوایی اسلامآباد نیاز دارد.
این گفتههای آقای مورل نشاندهنده عمق دخالتهایی است که حکومت پاکستان میتواند در قضایای داخلی و خارجی افغانستان داشته باشد، اگر به تاریخ این کشور نگاه کوتاهی بیاندازیم پیمیبریم که پاکستان از زمان تاسیسش در سال ۱۹۴۷ تاکنون از دو اهرام فشاری علیه دو همسایه متخاصم خود یعنی هند وافغاستان استفاده کرده است ۱-حمایت مادی و ایدیولوژیکی از گروهها و جریان افراطی نظیر گروههای تروریستی حقانی، لشکر جنگجوی، طالبان و حتی القاعده و داعش در روزگار فعلی، هم در جنگهای داخلی افغانستان هم منازعات بین هند و پاکستان در منطقه جامو کشمیر۲-عملیاتهای اطلاعاتی و جاسوسی سازمان مخوف امنیت داخلی این کشور یعنی«آیاسآی».
در زمان جهاد مردم افغانستان علیه اتحاد جماهیر شوری سابق در دهه۸۰ میلادی و بعد از آن جنگهای داخلی کشور در دهه ۹۰میلادی حکومت پاکستان، ارتش این کشور و سازمان مخوف آیاسآی از طریق حمایت تسلیحاتی و معنوی گروههای جهادی و تنظیمی فعال در جنگهای داخلی افغانستان نظیر حزب اسلامی به رهبری گلبدین حکمتیار و همچنین به وجود آوردن و حمایت از گروه تروریستی طالبان، میلیاردها دالر پول کمک شده به این گروهها را که توسط حکومت آلسعود و امریکا برای شعلهور شدن جنگ داخلی افغانستان اختصاص داده شده بود به داخل پاکستان سرازیر شد.
حکومت پاکستان که تحت تاثیر کامل جنرالان پرقدرت ارتش این کشور و همچنین سازمان آیاسای قرار دارد، با استفاده از این پولهای بادآورده، توانست صنایع نظامی و اتمی خود را ارتقاع ببخشد و در اواخر دهه ۹۰ میلادی بود که این کشور با آزمایش اولین بمب اتمی خود به جهانیان و به خصوص دشمن دیرینهاش هند اعلام کرد که اکنون با پاکستان اتمی رودررو هستید.
مورل افزوده که پیروزی آمریکا در جنگ افغانستان بدون کمک پاکستان غیر ممکن است و واشنگتن برای دستیابی به نتیجه مطلوب، نیازمند مسیرهای زمینی و کریدورهای هوایی اسلام آباد است.
در ۱۷ سال اشغال افغانستان توسط توسط امریکا و کشورهای همپیمانان این کشور، بندر کراچی یگانه مسیر نزدیک و قابل دسترسی بود که از طریق آن امریکا تجهیزات و ادوات سنگین خود را به افغانستان انتقال میداد و حکومت پاکستان با استفاده از این اهرم فشار سالانه میلیونها دالر از امریکا حق ترانزیت میگرفت.
از طرف دیگر حکومت پاکستان به بهانه سرکوب گروههای تروریستی نظیر طالبان و القاعده همیشه از کمکهای نظامی و تسلیحاتی امریکا برخودار بود اما با قتل اسامه بن لادن رهبر گروه القاعده در تاریخ ۱ می۲۰۱۱ در منطقه نظامی«ابیت آباد» که در پنجاه کیلومتری شمال شرقی اسلامآباد قرار دارد حکومت وقت امریکا که در راس آن باراک اوباما بود پیبردند که پاکستان در مبارزه علیه گروههای تروریستی بازی دوگانهای را با امریکا و همپیمانانش در پیش گرفته است در نتیجه خط مشی این کشور در قبال پاکستان تغییر کرد تا جایی که در اواخر حکومت باراک اوباما پاکستان تصمیم گرفت که مسیر ترانزیتی خود را بروی نظامیان امریکا ببندد.
حکومت پاکستان با استفاده توان نظامی و استخبارتی خود جنگ را در افغانستان برای بیش از سه دهه شعله ور نگهداشته و این وضعیت افغانستان باعث شده است که این کشور به این جنگ به دید تجارت نگاه کند، از طرف دیگر پاکستان با توجه به این که منابع طبیعی زیادی در اختیار ندارد جنگ افغانستان یگانه منبع بیپایان است که میتوان اقتصاد ورشکسته این کشور را پویا نگهدارد.
طارق قاسمی-کابل