استاد «محمد آصف فکرت»، محقق، روزنامه نگار، مصحح متون، مترجم و شاعر از چهره‌های برجسته قلمرو زبان و ادبیات فارسی بوده که به زبان‌های فارسی، پشتو، عربی و انگلیسی نیز مسلط است.
استاد «محمد آصف فکرت»، محقق، روزنامه نگار، مصحح متون، مترجم و شاعر از چهره‌های برجسته قلمرو زبان و ادبیات فارسی است که به زبان‌های فارسی، پشتو، عربی و انگلیسی مسلط است.
فکرت در سال 1325 خورشیدی در خانواده‌ای که همه اهل فضل و دانش بودند در شهر هرات متولد شد.
پس از فراگرفتن دروس مقدماتی، تعلیمات ابتدایی را در مدرسه «موفق» و متوسطه را در دبیرستان «سلطان غیاث‌الدین غوری» در زادگاه خویش، سپری کرد.
وی سپس برای ادامه تحصیل راهی کابل شد و در رشته زبان و ادبیات فارسی از دانشگاه کابل موفق به دریافت لیسانس شد و در رشته روزنامه‌نگاری نیز از دانشگاه هندوستان فوق لیسانس دریافت کرد.
همزمان با تحصیل دانشگاهی در رادیو کابل هم مشغول فعالیت ادبی و هنری شد و چند سال به عنوان تهیه کننده برنامه‌های ادبی و هنری به نقد و بررسی آثار مشغول بود.
فعالیت مطبوعاتی
فکرت در سال 1347 وارد فعالیت مطبوعاتی به شکل حرفه‌ای شد و اولین کار جدی خود را با همکاری در مجله «لمر» شروع و در سال 1349 خورشیدی به مزار شریف رفت و در روزنامه دیدار مشغول فعالیت شد.
در سال 1350 خورشیدی که فکرت هنوز بیش از 27 سال سن نداشت، از طرف دولت وقت به فاریاب منتقل شد و به عنوان مدیر مسوول روزنامه «فاریاب» سال‌های مداوم و بدون وقفه این روزنامه را در این ولایت منتشر می‌کرد.
فعالیت و مدیریت در مجله «کتاب»، روزنامه «بیدار»، روزنامه «انیس»، روزنامه «جمهوریت» و عضویت در انجمن تاریخ و آکادمی علوم افغانستان از دیگر کارهای این روزنامه نگار افغانستانی بوده است.
مهاجرت به ایران
با تجاوز ارتش سرخ شوروی به افغانستان، فکرت در سال 1361 کشور خود را ترک کرد و برای سکونت به جمهوری اسلامی ایران و شهر مشهد آمد.
فهرست نگار کتابخانه خطی آستان قدس رضوی
آنگونه که در «دانشنامه آریانا» آمده است، وی در ایران مدت 2 ماه بیکار بود و سپس به عنوان پژوهشگر و فهرست نگار در کتابخانه خطی آستان قدس رضوی وارد فعالیت‌های تحقیقاتی و کتاب شناسی شد و آنگونه که خودش گفته است: من بسیاری از تجارب خود را مرهون خدمت در آستان قدس رضوی می‌دانم، یکی از سعادت‌هایی که نصیب بنده شد این بود که من موفق شدم تمام نسخه‌های خطی آستان قدس رضوی را زیارت کنم، ببینم و ورق بزنم و مشخصات آنها را در دفتر ثبت یادداشت کنم، دیدن هر یک از این نسخه‌ها چیزهای تازه‌ای به من آموخت.
عضویت در «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی»
این محقق و نسخه شناس، در سال 1365 خورشیدی، به عضویت «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی» درآمد و از طرف «سید کاظم بجنوردی» مدیر این بنیاد به سمت‌های «مؤلف»، «مدیر بخش گزینش» و «ویراستار دوم» منصوب شد.
وی در این دوره از فعالیت خود تمام دایره المعارف «بریتانیکا» را به فارسی ترجمه و همچنین بیش از 100 مقاله علمی در این مرکز نوشت.
این محقق و نسخه شناس، در سال 1365 خورشیدی، به عضویت «بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی» در آمد و از طرف «سید کاظم بجنوردی» مدیر این بنیاد به سمت‌های «مؤلف»، «مدیر بخش گزینش» و «ویراستار دوم» منصوب شد.
وی در این دوره از فعالیتش تمام دایره المعارف «بریتانیکا» را به فارسی ترجمه و همچنین بیش از 100 مقاله علمی در این مرکز نوشت.
عضویت در «بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی»
آنگونه که در «دانشنامه ادب فارسی در افغانستان» آمده است، وی همزمان با فعالیت در بنیاد دایره المعارف بزرگ اسلامی به عضویت بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی نیز منصوب شد و تا زمان حضور در ایران به عنوان محقق و مؤلف در این بنیاد مشغول فعالیت بود که حاصل آن تالیف و ترجمه چند اثر مهم در حوزه‌های تاریخی، ادبی و اجتماعی می‌باشد.
مهاجرت به کانادا
وی تا سال 1377 خورشیدی در مشهد ساکن بود ولی پس از سال‌ها خدمت در ایران علیرغم میل باطنی خود به کانادا مهاجرت کرد.
وی به صراحت گفته است که هیچ علاقه‌ای برای مهاجرت به غرب نداشته است. وی در این خصوص گفت:
من چون به شهر خود یعنی هرات و کابل نزدیک‌تر بودم قطعاً علاقه‌ای نداشتم که به غرب مهاجرت کنم، قوانینی وجود دارد که اگر شما چند سالی در کشوری به خدمات فرهنگی بپردازید باید به شما تابعیت آن کشور را بدهند ولی متاسفانه موفق به گرفتن تابعیت نشدم لذا از روی ناچاری و ناگزیری به کانادا مهاجرت کردم.
استاد فکرت در حال حاضر در کشور کانادا زندگی می‌کند و با داشتن بیش از 70 سال سن همچنان مشغول تحقیق و پژوهش و تالیف است و آثار وی در نشریات مختلف منتشر می‌شود.
آثار محمد آصف فکرت
از استاد فکرت صدها مقاله علمی، تحقیقی و بیش از چندین کتاب تخصصی و پژوهشی در موضوعات مختلف در افغانستان و ایران منتشر شده که البته اکثر آثار وی در ایران به چاپ رسیده است.
وی از پرکارترین محققان افغانستان است که در زمینه‌های تالیف، تصحیح، ترجمه و تلخیص متون قدیمی و همچنین تحقیق در زمینه‌های آثار تاریخی و فرهنگ عامه آثار پر شماری را تاکنون منتشر کرده است.
برخی از مهم‌ترین آثار وی بدین شرح است
- «لغات زبان گفتاری هرات»، کابل، انتشارات «بیهقی»، 1356 خورشیدی.
- «مناجات و گفتار پیر هرات»، کابل، انتشارات بیهقی، 1356 خورشیدی.
- «فهرست نسخ خطّی قرآن‌های مترجم کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی»، مشهد، آستان قدس، 1363 خورشیدی.
- «مقدّمه‌ای بر فقه شیعه» ( ترجمه از عربی – نوشتۀ سید حسن مدرّسی طباطبایی) مشهد، پژوهش‌های اسلامی، 1368خورشیدی.
- «گزارش سفارت کابل» ( سفرنامۀ سید ابوا‌لحسن قندهاری)، با مقدّمه، حواشی و اسناد، تهران، موقوفات «محمود افشار»، 1368خورشیدی.
- «عین الوقایع» ( تاریخ افغانستان در سال‌های 1207- 1324تألیف »محمد یوسف ریاضی»)، تهران، موقوفات محمود افشار، 1369 خورشیدی.
- «فهرست الفبایی کتب خطّی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی»، مشهد، آستان قدس، 1369 خورشیدی.
- «کرسی نشینان کابل» ( احوال دولتمردان افغانستان در روزگار امیر امان الله خان- نوشته سید مهدی فرّخ )، با مقدّمه و حواشی، تهران، پژوهش‌های فرهنگی، 1370 خورشیدی.
- «خطّ کوفی»، تهران، کیان کتاب، 1377 خورشیدی.
- «نکهت خاک ره یار» (دفتر شعر)، مشهد، 1379 خورشیدی.
- «میخ اوّل بر تابوت استعمار» ( ترجمه The Afghan Connection نوشته «جرج پاتنجر»)، با مقدّمه و حواشی، مشهد، خراسان شناسی، 1379 خورشیدی.
- «نسیم شیدایی»، دفتر شعر، هرات، 1380 خورشیدی.
- «اخلاص عمل، ترجمه منظوم 110 کلام امام علی(ع)»، مشهد، پژوهش‌های اسلامی، 1379 خورشیدی.
- « لَندَی (ترانک‌های مردمی پشتو)»، مشهد، نشر هشتم، 1380خورشیدی.
- «پیراستــه تاریخنامه هرات» (تألیف «سیفی هروی»)، تهران، موقوفات محمود افشار، 1381خورشیدی.
منبع: خبرگزاری فارس