همزمان با افتتاح ششمین کنگره شعر «از توس تا نیشابور» که با حضور جمعی از شاعران خراسانی در محل آرامگاه فردوسی در توس برگزار شد، از کتاب «مکتب هرات و شعر فارسی» توسط «سید سعید سرابی» مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی نیر رونمایی شد. در این مراسم «حسن نصیری جامی» نویسنده کتاب، ضمن اشاره به پیشینه تاریخی و هنری شهر هرات که در افغانستان فعلی قرار دارد، گفت: خراسان بزرگ ما مثلث زیبایی دارد که از هرات تا توس و نیشابور امتداد دارد و این 3 شهر از مراکز فرهنگی و ادبی خراسان بودند.
وی افزود: درست است که ما هم اکنون در توس قرار داریم و هرات از نگاه جغرافیایی از ما جدا است، ولی مرزهای فرهنگی ما فراتر از مرزهای جغرافیایی یکدیگر است.
وی در ادامه از هرات به عنوان ضلع زرین فرهنگ و ادب فارسی یاد کرد و افزود: یادمان باشد که بخشی از قله‌های فرهنگ ما اکنون در خارج از مرزهای سیاسی ما است و به خصوص هرات که اینک یک ضلع زرین از فرهنگ و ادب زبان فارسی است.
نصیری جامی در ادامه افزود: بیش از 100 بار کلمه هرات در شاهنامه فردوسی آمده است و یادمان نرود که وقتی فردوسی شاهنامه را به «سلطان محمود غزنی» تقدیم کرد و بعد از اینکه شاهنامه مورد پسند سلطان محمود قرار نگرفت آن گونه که تذکره نویسان نوشته‌اند فردوسی از غزنی متواری شد و به هرات رفت.
حسن نصیری جامی نویسنده این اثر در حاشیه مراسم در گفت‌وگو با خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، جزئیات بیشتری از مکتب هرات و محتوای کتاب ارائه کرد.
وی افزود: بدون شک مکتب هرات یک مکتب هنری و یکی از جلوه های ذوقی مکتب هرات شعر فارسی است که از منظر شعر به این مکتب نزدیک شده و زلف شعر و هنر را به یکدیگر گره زده است.
وی ادامه داد: در ابتدای کتاب به پیشینه فرهنگی، اساطیری و مکتب هنری هرات توجه شده و سپس اوضاع اجتماعی و سیاسی هرات تا قرن نهم مورد بررسی قرار گرفته است.
جامی در ادامه تصریح کرد: در این کتاب مکتب ادبی هرات در قرن نهم محل توجه بوده و بدون شک قله شعر فارسی در قرن نهم مولانا عبدالرحمن جامی است.
وی در مورد مکتب ادبی هرات در قرن نهم هجری گفت: خیلی‌ها شعر مکتب هرات یا قرن نهم را عصر انحطاط و بی‌رمقی شعر می‌دانند ولی ما در این کتاب گفتیم که اینگونه نیست و در این دوره بنا به موقعیت خاص خود، شعر یک منزلگاه دیگر را تجربه کرده و آن هم اینکه به جنبه‌های ذوقی شعر توجه شده است.
وی افزود: در این دوره شعر بیشتر مورد توجه قرار گرفت، محافل شعری گوناگونی در هرات شکل گرفت و در این دوره نگین‌های درخشانی در هرات اظهار وجود کردند.
این مدرس دانشگاه در ادامه به چهره‌های برجسته ادب و هنر در قرن نهم هجری در هرات اشاره کرد و افزود: در این دوره در هرات محفل‌های عرفانی، مذهبی، ادبی و هنری پدید آمد و یک همنشینی زیبایی شکل گرفت که عبدالرحمن جامی بدون شک یکی از سرآمدان ادب فارسی در این دوره است و همچنین امیر علی شیر نوایی که یکی از صاحب منصبان است که خودش اهل هنر و ادب بود و باز در همین دوره ما «بایسنقر میرزا» را داریم که اهل هنر است.
وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو به سر فصل‌های کتاب اشاره کرد و افزود: در فصل‌های مختلف این کتاب به پیشینه تاریخی، سیاسی، مذهبی، ادبی و هنری هرات از آغاز عصر اساطیر تا قرن نهم هجری پرداخته شده و ویژگی‌های مکتب هرات در پیوند ادب و هنر بررسی شده است.
این کتاب که در جشنواره بین‌المللی شعر فجر در سال گذشته مورد تقدیر قرار گرفت، در 14 فصل توسط انتشارات مولا در 408 صفحه منتشر شده است.
«حسن نصیری جامی» نویسنده و پژوهشگر ایرانی در حال حاضر استاد دانشگاه فرهنگیان مشهد است.
منبع:خبرگزاری فارس