هنرهای خیابانی در چند سال اخیر مورد توجه بسیاری از هنرمندان قرار گرفته است. تعدادی از زنان در سراسر جهان با این آثار شهرت بسیاری کسب کرده‌اند. یکی از این زنان موفق شمسیه حسنی است. او اولین هنرمند زن خیابانی افغانستان است که با یک اسپری در تلاش برای ساخت آینده‌ای صلح‌آمیز است او مشکلات اجتماعی مخصوصا مشکلات زنان را در قالب نقاشی‌هایش در خیابان های افغانستان نشان می‌دهد.
شمسیه حسنی در ایران از پدر و مادر افغانی متولد شده است، در سال ۲۰۰۵ برای ادامه تحصیل در رشته هنرهای زیبا به دانشگاه کابل افغانستان رفت. مصاحبه‌ای جالب و کامل با او انجام شده که می‌تواند برای تمام زنان الها‌م‌بخش باشد،
برای مشاهده تصاویر اینجا کلیک کنید:
این مصاحبه را در زیر بخوانید:
لطفا به ما بگویید که چگونه هنر خیابانی در افغانستان را شروع کردید؟
من هنر خیابانی را در دسامبر سال ۲۰۱۰ از یک کارگاه نقاشی‌های دیواری در کابل شروع کردم، زمانی که شخصی به نام Chu از ایالت متحده آمده بود تا این هنر را به ما یاد دهد.
به عنوان یک پیشگام هنرهای خیابانی در کشورتان، چه کسی و یا چه چیزی به شما انگیزه می‌دهد؟
پس از اینکه در کارگاه نقاشی‌های دیواری شرکت کردم، من به شدت به هنر نقاشی‌های دیواری علاقه‌مند شدم به دلیل اینکه این هنرها در یک مکان باز است و همه می‌توانند آن را ببینند برخلاف نمایشگاه‌های هنری که هر کسی نمی‌تواند از آن‌ها دیدار بکند. اگر ما این آثار هنری را در یک مکان بیرونی بکشیم هر کسی می‌تواند آن‌ها را ببیند. من می‌خواهم خاطرات بدی که روی دیوارها از جنگ مانده با رنگ های خوب از بین ببرم، من می‌خواهم افغانستان به دلیل هنر خودش معروف شود نه جنگ.
به نظر شما چه تفاوتی بین هنر خیابانی و انواع رسمی‌تر هنر وجود دارد؟ کدام مهم‌تر است؟ چرا؟
راستش را بخواهید نقاشی‌های دیواری در افغانستان چیزی متفاوت با اروپا و دیگر کشورهایی است که در آن‌ها نقاشی‌های دیواری چیزی غیرقانونی است. در افغانستان من از راه‌های مختلف پیام خود را منتقل می‌کنم. من فکر می‌کنم که نقاشی‌های دیواری بهتر است چرا که همه مردم می‌توانند آن‌ها را مشاهده کنند و در همه زمان‌ها در دسترس است.
شمسیه حسنی
خانواده شما در مورد آثار هنری شما چه احساسی دارند؟
خانواده من هنر را دوست دارند و همیشه از من حمایت می‌کنند. آن‌ها هیچ‌وقت سعی نکردند کار و ایده‌های من را متوقف کنند و از اینکه آثار من را دوست دارند من بسیار خوشحال هستم.
آیا خانواده شما در افغانستان زندگی می‌کنند؟ کجا به دنیا آمده‌اید؟
خانواده من هم‌اکنون در افغانستان هستند(ما هشت سال پیش به افغانستان برگشتیم). من در ایران به دنیا آمد‌ه‌ام، ایران متفاوت از بسیاری از کشورهای دیگر است، حتی اگر شما به عنوان یک افغانی ۱۰۰ سال هم در آن‌جا زندگی کنید نمی‌توانید به عنوان شهروند آن‌جا به حساب بیایید. من در ایران می‌خواستم هنر بخوانم اما به دلیل ملیتم نمی‌توانستم.
شمسیه حسنی
هم‌اکنون در شهر کابل در مورد هنر خیابانی با چه چالش و دشواری‌هایی مواجه هستید؟
همان‌طوری که در چند سوال قبلی هم اشاره کردم، کابل متفاوت از اروپا است و من در اینجا هیچ مشکلی با پلیس ندارم. تنها مشکل من مسائل امنیتی است، مسائلی که کوچه و خیابان به عنوان یک دختر با آن مواجه می‌شوم. من گاهی به بعضی از مناطق به دلیل مردمی که دارد نمی‌توانم بروم.
در این راه با چه واکنش‌هایی از مردم مواجه شده‌اید؟
گروه‌های مختلفی از مردم با دیدهای متفاوت نسبت به من وجود دارد. برخی از آن‌ها کارهای من را دوست دارند و علاقه‌مند هستند تا در مورد چیزهایی که می‌کشم بدانند، اما برخی هم هستند که می‌گویند چرا دیوارها را کثیف می‌کنم. گروهی هم از نظر اسلامی کار من را مجاز نمی‌دانند و احساس می‌کند خوب نیست که یک دختر در خیابان بایستد و این کارها را انجام دهد.
آیا شما یا هر هنرمند خیابانی دیگر به دانش‌آموزان جوان این کار را آموزش می‌دهید؟
بله من جوان‌ترین استاد در دانشگاه هستم که بسیاری از دانش‌آموزان در کارگاه من هم‌سن خودم هستند، متوسط سن بین ۲۰ تا ۲۶ سال است. من می‌خواهم به آن‌ها نشان دهم که چگونه می‌توانند از نقاشی‌های دیواری استفاده کنند. این مانند یک کلاس رسمی دانشگاه که تدریس می‌شود نیست، من و دانش‌آموزانم فقط در مورد ایده‌ها و این هنر با هم صحبت می‌کنیم. آن‌ها واقعا این کار را دوست دارند چون متفاوت از نقاشی بر روی کاغذ است و شما می‌توانید بدین وسیله نقاشی‌های بسیار مهمی را خلق کنید.
آیا هنرهای تجسمی در نظام آموزش و پرورش افغانستان به دانشجویان آموزش داده می‌شود؟
بله، آموزش‌های فقط کلاسیک در مانند نقاشی در دانشگاه وجود دارد. من به عنوان یکی از اعضای هیئت علمی هنرهای زیبا در دانشگاه کابل هستم و اما کارگاه‌های نقاشی‌های دیواری برای آن‌ها تدارک می‌بینم و این هنر را به آن‌ها معرفی می‌کنم. وقتی که من هشت سال پیش به افغانستان آمدم من نمی‌توانستم آثار هنری خوبی را پیدا کنم، اما هم‌اکنون همه چیز در حال توسعه است و وضعیت به مراتب خیلی بهتر از قبل شده است.
آیا مردم از اهمیت تصاویر شما آگاه هستند؟
من دقیق نمی‌دانم که آیا آن‌ها از اینترنت و یا مطالعه از هنر من آگاهی دارند یا نه؟ اما همه ابراز احساسات از طریق تصاویر را دوست دارند. هنر مدرن فقط یک تصویر نیست آن چیزی برای گفتن دارد و اکنون همه این را قبول کرده‌اند. اکنون در افغانستان وضعیت به گونه‌ای شده است که همه از جنگ خسته شده‌اند و به دنبال صلح و آتش‌بس هستند و وقتی یک نقاشی را می‌بینند در مورد آن ساعت‌ها حرف می‌زنند.
آیا هنرمندان از آثار هنری خود به عنوان راهی برای ابراز احساسات سیاسی خود استفاده می‌کنند؟
بله، اما نه تنها سیاسی بلکه بسیاری از مشکلات دیگر. هر کسی می‌خواهد با ایده‌ی خاص خود مشکلات را برجسته کند و تغییرات عظیمی را به وجود بیاورد. آن‌ها هم‌چنین می‌خواهند هنر خود را توسعه بخشند و مسیر مردم را تغییر دهند.
با استفاده از هنر خیابانی چگونه می‌توانید حقوق زنان در افغانستان ر برجسته کنید؟
این یک موضوعی است که من واقعا دوست دارم در مورد آن بحث کنم، در زمان‌های مختلف در جنگ با طالبان و غیره مشکلات مختلفی برای زنان به وجود آمد و این موارد باعث شد که زنان از جامعه حذف شوند و در خانه‌ها بمانند. من می‌خواهم با نقاشی‌هایم به یاد مردم بیاورم که زنان باید به شکل قدرتمند به متن جامعه برگردند. آن‌ها نباید در خانه بمانند. من می‌خواهم به آن‌ها نشان دهم که نقش زن در زندگی چقدر مهم است و اینکه همه در حال حاضر نگاه بسیار متفاوتی نسبت به قبل به آن‌ها دارند.
آن‌طور که از نقاشی‌های شما می‌بینم از رنگ آبی بسیار استفاده می‌کنید می‌توانم دلیلش را بپرسم؟
آبی رنگ مورد علاقه من است، من واقعا این رنگ را دوست دارم، شاید بیش از حد! من احساس خیلی خوبی با این رنگ دارم. من اغلب می‌شنوم که آبی رنگ آزادی است. برای من آزادی حذف شدن روبند و حجابم نیست، برای من آزادی صلح است.
آیا هنر معاصر در افغانستان مهم است؟ چرا؟
بله، مردم سریع از کلمات خسته می‌شوند و اگر ما بتوانیم این کلمات با تصاویر به آن‌ها نشان دهیم بسیار اثرگذارتر خواهد بود. همان‌طور که می‌دانید یک کلمه فقط یک کلمه است اما یک تصویر تعداد زیادی از کلمات است. ما می‌توانیم با هنر تغییرات مثبتی را در جامعه بیاوریم و ذهن مردم را بازتر کنیم. افغانستان در حال حاضر مانند یک کودک تازه متولد شده است که در حال یادگیری است و کشورهای دیگر در تلاش هستند تا کمک کنند این کشور روی پای خودش بایستد.
آیا برای آوردن هنرمندان خارج از افغانستان برای یادگیری از آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اید؟
هنوز هیچ برنامه‌ای برای آن نداریم، چون ما در حال حاضر هیچ بودجه‌ای دردسترس نداریم. اما برخی طرح‌های پیشنهادی برای گرفتن منابع مالی و سپس اجرای برنامه‌های متعدد داریم.
آیا به فرصت‌های بین‌المللی و به رسمیت شناخته شدن هنرمندان افغانی فکر می‌کنید؟ چگونه می‌توانید بهتر از این کارها پشتیبانی کنید؟
بله من واقعا برنامه‌های بین‌المللی و ارتباط با هنرمندان کشورهای دیگر را دوست دارم. به اشتراک‌گذاری ایده‌های خود در خارج از افغانستان همواره مرا شگفت‌زده می‌کند. من می‌خواهم به کشورهای مختلف بروم و ذهنیت آن‌ها را در مورد افغانستان تغییر دهم. زیرا افغانستان همواره به جنگ مشهور است، اگر مردم ببینند که هنرمندان و هنرهایی در افغانستان وجود دارد مطمئنا تصویر ذهنی آن‌ها از افغانستان تغییر خواهد کرد.
جنگ وجود دارد، اما در پشت آن هنر نیز وجود دارد، ما می‌خواهیم سطح هنر بالاتر از سطح جنگ باشد.